پیاده‌سازی پیچیده‌ترین عملیات روانی علیه انتخابات ایران در رسانه‌های بیگانه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ دکتر حسن عابدینی در نشست علمی بررسی رفتار شناسی رسانه‌های بیگانه در خصوص انتخابات ایران با اشاره به جریان شناسی هجمه رسانه‌ای علیه جمهوری اسلامی در دوران انتخابات گفت: انتخابات در زمره رویدادهایی است که زمان آن قابل پیش‌بینی است و سردبیران بنگاه‌های خبری تلویزیونی معمولاً با دقت فرایند برگزاری انتخابات را بر اساس تحلیل خود، در بولتن‌های خبری می‌گنجانند.

وی با اشاره به اینکه هر رویدادی با داشتن یک یا دو ارزش خبری می‌تواند در بولتن خبری گنجانده شود، ولی نفس انتخابات بدون در نظر گرفتن حواشی آن حداقل سه ارزش خبری تضاد و درگیری، آمار و ارقام مشارکت و مجاورت معنوی و اثرات آن روی هواداران منطقه‌ای دارد، افزود: انتخابات ریاست جمهوری در ایران ویژگی‌های دیگری هم دارد که آن را برای دست‌اندرکاران رسانه‌ها جذاب‌تر کرده است.

این استاد دانشگاه سه ویژگی خاص انتخابات ریاست جمهوری ایران را به این شرح برشمرد: 

اول اینکه ایران در منطقه غرب آسیا قرار دارد که امیران، سلاطین، پادشاهان و رئیسان جمهور مادام‌العمر، اغلب بر کشورهای آن حکم می‌رانند، این در حالی است که انتخابات ایران در این منطقه به‌گونه‌ای منحصر به فرد است. 

دوم اینکه نتایج انتخابات ایران اغلب قابل پیش‌بینی نیست و در جریان انتخاباتی که بشارتی وزیر کشور بود دولت اصلاحات روی کار آمد و در زمان وزیر کشوری موسوی لاری، احمدی نژاد رئیس‌جمهور شد و طبعاً روی کار آمدن دولت رئیس جمهور روحانی هم محصول برگزاری انتخابات دولت دهم است. 

سوم اینکه ایران یک کشور مهم به لحاظ ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک است و بازیگران نظام جهانی به ویژه آمریکا نسبت به جهت‌گیری سیاسی تهران در حوزه بین‌الملل حساس هستند.

عابدینی گفت: در انتخابات ایران مرزبندی میان صاحبان گرایش‌ها و اندیشه‌هایی که در انتخابات پیروز می‌شوند اغلب روشن است و این گرایش‌ها نه فقط در سیاست‌گذاری‌های داخلی، بلکه در حوزه خارجی هم بعضاً بازتاب دارد.

وی افزود: به هر روی دور از انتظار نیست اگر سیل درخواست رسانه‌های داخلی و خارجی برای پوشش انتخابات ریاست جمهوری که اواخر اردیبهشت برگزار خواهد شد اندک اندک به تهران برسد و وزارتخانه‌های کشور، فرهنگ و ارشاد اسلامی و امور خارجه ماه‌های پرکاری را پیش رو خواهند داشت.

وی با بیان اینکه بنگاه‌های رسانه‌ای غرب می‌کوشند همواره چهره‌ای ناکارآمد در حوزه اقتصاد، سیاست و فرهنگ و غیر مردم‌سالارانه در حوزه اجتماعی از جمهوری اسلامی ارائه دهند گفت: رسانه‌های بیگانه معمولاً در قالب سه مرحله پیش از برگزاری انتخابات و کوشش در مورد بایکوت انتخابات، برجسته کردن دیدگاه گروه‌های کم وزن سیاسی که خواهان تحریم انتخابات هستند، ایجاد دلسردی برای مشارکت در انتخابات، بی‌رونق جلوه دادن آمادگی برای انتخابات، برجسته کردن رد صلاحیت‌ها، نامناسب نشان دادن شیوه تبلیغات، غیررقابتی، غیرآزاد و غیر مردمی نشان دادن انتخابات، مشروعیت‌زدایی از نهادهای مسئول در فرایند انتخابات، تخریب جریان‌های سیاسی و برچسب‌زنی به شخصیت‌ها و دسته بندی جریان‌های سیاسی درون نظام به تندرو، کندرو و ... در این چارچوب قابل تحلیل است.

وی گفت: در حین برگزاری انتخابات: عمده‌ترین محورها، بی‌رونق جلوه دادن مشارکت مردم از طریق تصاویر گزینشی، یادآوری موضوع رد صلاحیت‌ها، پیش‌بینی پیروزی وفاداران به نظام باهدف القای غیرآزاد بودن آن، وجود جنگ قدرت میان گروه‌های سیاسی، تأکید دولت برای مشارکت مردم را نمادی از دولتی بودن انتخابات نشان دهند، زیر سؤال بردن تمدید ساعت برگزاری انتخابات و ... هم در این قالب است.

به گفته عابدینی پس از برگزاری انتخابات، عمده‌ترین محورها، اعتبار زدایی از اصل انتخابات، تردید افکنی در روند برگزاری انتخابات، القا و برجسته، سازی کاهش میزان مشارکت مردم در برخی از مناطق، بررسی روابط میان مجلس و دولت و چالش‌های فراروی آن‌ها، ناکارآمد نشان دادن نظام اسلامی فارغ از نوع گرایش پیروز و ... هم از شگردهای رسانه‌های بیگانه در پس از انتخابات است.

وی در ادامه با بیان اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد که راهبرد اصلی که رسانه‌های بیگانه در قبال موضوع انتخابات دارند و به ویژه بعد از سال ۲۰۰۰ میلادی اندکی تغییر کرده است گفت: اندیشکده‌های غربی بر این باورند که انتخابات می‌تواند نقطه عزیمت برای ضربه زدن به حکومت‌هایی باشد که با آن‌ها همسو نیستند و جین شارپ و برخی دیگر از نظریه‌پردازان با بهره گیری از همین شیوه در اکراین، گرجستان، قرقیزستان و حتی در فتنه ۸۸ زمینه برای نا آرامی را فراهم آوردندکه این شگرد می‌تواند حتی به ساقط کردن حکومت‌ها منجر شود.

قائم مقام خبرگزاری صدا و سیما افزود: بنابراین، اصل کار این است که زمان انتخابات از نگاه آنان، می‌تواند نقطه‌ای برای استحاله و سرنگونی حکومت‌های مستقر باشد که برای تحقق این امر از شگردهای مختلفی در این حوزه بهره‌برداری می‌شود که یکی از این تاکتیک‌ها "دوقطبی سازی" است که یک‌قطب آن حاکمیت و قطب دیگر آن مردم و مخالفان ظهور و بروز دارند.

وی گفت: گرچه نظام جمهوری اسلامی به دلیل ساختاری که دارد این الگو در آن کارایی ندارد و تا الآن توفیقی برای ایجاد دوقطبی حاکمیت - مردم نداشته‌اند، چرا که مردم هر سال در مقاطع گوناگون از جمله ۲۲ بهمن، روز جهانی قدس و ... بار‌ها به حمایت از حاکمیت می‌پردازند که این امر مانعی بر سر دو قطبی سازی است.

عابدینی افزود: البته تلاش می‌شود که با شگردهای مختلف این کار دنبال شود، مثلاً یک فردی را به دروغ نامزد حاکمیت تلقی می‌کنند، بنابراین وقتی این فرد نماینده حاکمیت می‌شود، بقیه افراد در مقابل آن قرار می‌گیرند، این موضوع دو پیامد دارد که هر دوی آن به نفع دشمن تلقی می‌شود.

وی گفت: در این روش یا مردم به آن نامزدی که در تبلیغات نامزد حاکمیت معرفی شده است رأی می‌دهند که در این صورت ادعا می‌شود که مهندسی انتخابات و آرا صورت گرفته است و به گونه‌ای بر بی‌اعتمادی به حاکمیت و نظام دامن زده می‌شود.

عابدینی افزود: در حالت دوم هم اینکه اگر آن نامزد رأی نیاورد باز هم در چارچوب عملیات روانی این بحث مطرح می‌شود که مردم به نامزد مورد حمایت حاکمیت رأی منفی داده‌اند و این یک همه‌پرسی برای رد کردن حاکمیت است، یعنی در هر دو صورت بهره‌برداری خاصی از سوی رسانه‌های معاند انجام می‌شود.

وی گفت: نکته دیگر این است که اساساً برای دشمن مهم نیست که چه کسی در درون حاکمیت رأی می‌آورد، بلکه برای آن‌ها مهم این است که از موج ایجاد شده چگونه به نفع دیدگاه‌های خودشان استفاده کنند و به همین دلیل شاهدیم که در حال حاضر شبکه‌های مختلف که به چهار گروه تقسیم می‌شوند مدل‌های خاصی از خبرسازی را دنبال می‌کنند.

به گفته عابدینی گروه نخست شبکه‌های بین‌المللی یا شبکه‌های پیشرو غیرفارسی‌زبان که شامل رسانه هایی از قبیل: سیانان، یورونیوز، بی‌بی‌سی، فرانس ۲۴ و. هستند، گروه دوم شبکه‌های پیرو هستند، شبکه‌هایی مانند العربیه و الجزیره که اگرچه به زبان فارسی خبری پخش نمی‌کنند، اما مخاطب منطقه‌ای دارند. گروه سوم شبکه‌های ملی کشور‌ها هستند که عموماً در چارچوب سیاست مالکان و صاحبانشان هستند و گروه چهارم را که البته منصفانه‌تر برخورد می‌کنند، شبکه‌هایی مانند المیادین، المنار و حتی روسی الیوم و راشاتودی هستند و تلاششان بر این است که چهره‌ای واقع بینانه تری از انتخابات ایران را به نمایش بگذارند.

وی ادامه داد: شبکه‌هایی مانند سیانان و بی‌بی‌سی دو نوع راهبرد را دنبال می‌کنند، در وهله اول تلاش می‌کنند خبری درباره انتخابات ایران منتشر نکنند چراکه آن‌ها در طول سال، ایران را حکومتی توتالیتر و غیر مردمی معرفی می‌کنند که دیدگاه مردم و حاکمیت در تعارض است و اگر شور انتخاباتی را در ایران نشان دهند با تبلیغات منفی آن‌ها تعارض پیدا می‌کنند، بعد از بایکوت خبری هم تلاش آن‌ها برای نمایش جنگ قدرت بین مردم و حاکمیت، یا درون حاکمیت خلاصه می‌شود. 

عابدینی افزود: همین رسانه‌ها وقتی در آمریکا، فرانسه و انگلیس انتخابات برگزار می‌شود که نامزدهای انتخاباتی با بدترین واژگان یکدیگر را مورد خطاب قرار می‌دهند، آن را نماد دموکراسی می‌خوانند! اما وقتی در ایران رقابت‌ها جدی و شدید می‌شود و گروه‌ها دیدگاه‌های خودشان را مطرح می‌کنند، این مسئله را به نمادی از جنگ قدرت تعبیر می‌کنند.

به گفته عابدینی در گروه دوم که عمدتاً رسانه‌های عرب‌زبان هستند، اصولاً با مقوله‌ای مانند انتخابات بیگانه هستند، یعنی العربیه وابسته به سعودی، به چند دلیل با انتخابات ایران مخالف است، یکی اینکه اساساً وقتی تصاویر انتخابات در ایران نمایش داده شود، با این پرسش مردم کشورهای عرب زبان مواجه می‌شوند که چرا در کشور ما انتخابات برگزار نمی‌شود؟ بنابراین این رسانه‌ها بیشتر در نقاط منفی رقابت‌ها در ایران متمرکزند و مسئله بعدی نگرانی آن‌ها از نمایش مردم‌سالاری دینی و شل شدن پایه‌های حاکمیت حکومت‌های پادشاهی است، زیرا کشوری مانند عربستان سعودی، نه انتخابات و نه مجلس مردمی دارد و این کشور فاقد حتی قانون اساسی مدون است و همه امور با فرمان ملکی اداره می‌شود، تعدادی شاهزاده حاکمیت دارند دلشان نمی‌خواهد که انتخابات در ایران با آرامش صورت بگیرد و انواع شگردهای در رسانه‌های وابسته به آنان با هدف مخدوش سازی انتخابات ایران اتخاذ می‌شود. 

وی گفت: آن‌ها از شمار زیاد افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند، تا احراز نشدن صلاحیت‌ها و حتی پیروزی یک جریان و ... تلاش می‌کنند برای ارائه چهره‌ای منفی از جمهوری اسلامی بهره برداری کنند.

و در گروه سوم و رسانه‌هایی مانند شبکه ملی اردن، مصر، چین، آفریقای جنوبی و. حتی رسانه‌های ملی کشورهای منطقه هستند، هرکدامشان بر اساس دیدگاه دولت و سیاست خارجی‌شان به مسئله انتخابات ایران می‌پردازند و از این حیث می‌توان دیدگاه رسانه‌ای‌شان را تحلیل کرد.

عابدینی افزود: گروه چهارم تلاششان ارائه چهره منصفانه تری از ایران است، آن‌ها تحلیل‌های خودشان را از نامزدهای انتخابات دارند و به بیان دیدگاه‌ها و مواضع نامزدهای انتخاباتی می‌پردازند و به نظر می‌رسد که این گروه نگاه واقع‌بینانه‌تری نسبت به انتخابات ایران دارند.

قائم مقام خبرگزاری رسانه ملی همچنین گفت: سه گروه ابتدایی عمدتاً از شگرد رسانه‌ها برای مخدوش کردن انتخابات ایران استفاده می‌کنند، در دوران مختلف نمایش دوقطبی اصلاح‌طلبی و اصولگرایی، بحث حاکمیت و مردم، بحث افراد یا گروه‌های تندرو و کند رو و. بوده است و با برچسب زنی به افراد و گروه‌های خاص آن‌ها را معرفی می‌کردند.

وی تأکید کرد: در مسئله مقابله با جریان سازی رسانه‌های مختلف در مراحل قبل، حین و پس از انتخابات ایران، شاید افشاگری جریان‌های پشت پرده رسانه‌های بیگانه بهترین راه کار باشد گرچه معتقدم اسیب شناسی انتخابات که هر بار در سخنرانی رهبر معظم انقلاب اسلامی بیان می‌شود، برای کارشناسان این حوزه بسیار راهگشا است.