رقص هماهنگ اروپا و آمریکا بر ضد برجام

ظاهرا شاهد رقص هماهنگ اروپا و آمریکا بر ضد برجام هستیم.
رئیس جمهور فرانسه ادعا می کند که با هدف جلوگیری از خروج ترامپ از برجام به آمریکا سفر کرده است.
مکرون چهارشنبه شب قبل از ترک واشنگتن نیز در گفتگو با خبرنگاران با اشاره به اینکه "طرح چهار ماده ای جدید یک "مکمل بسیار مهم" برای توافق هسته ای سال 2015 خواهد بود" ادعا کرد "این طرح بخشی از تلاش های اروپا برای متقاعد کردن ترامپ به ماندن در توافق هسته ای ایران است".
این ادعای مکرون در حالی است که ترامپ از ابتدا - حتی از زمان رقابت های انتخاباتی - ضمن زیر سوال بردن برجام و استفاده از تعابیری تهدید آمیز درباره آن خواهان چیزی بود که از آن تحت عنوان "اصلاح یا تکمیل برجام" یاد می کرد. ترامپ از سال دو هزار و هفده که به قدرت رسید، پیوسته لحن خود را در قبال تهران تشدید کرده و ضمن انتقاد از برنامه موشکی و سیاست منطقه ای ایران، توافق نامه هسته ای پنج به علاوه یک با ایران را زیر سوال برده است. ترامپ توافق نامه هسته ای ایران را یکی از بدترین توافق نامه هایی می داند که آمریکا تا کنون امضا کرده است به همین علت وی تا دوازدهم ماه مه - 22 اردیبهشت - به اروپایی ها فرصت داده است برای آنچه به گفته وی در این توافق نامه وجود دارد، چاره ای بیندیشند در غیر این صورت آمریکا از آن خارج خواهد شد.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا و امانوئل مکرون همتای فرانسوی او روز سه شنبه نیز وعده دادند که به دنبال اقدامات قاطع تری برای مهار ایران باشند اما ترامپ برای ماندن در توافق هسته ای 2015 ایران هیچ تعهدی نداد و تهران را به اقدامات تلافی جویانه در صورتی که برنامه هسته ای خود را دوباره شروع کند تهدید کرد.
رئیس جمهور فرانسه همچنین تصریح کرده است که نمی‌دانیم تصمیم آمریکا درباره ایران چه خواهد بود اما «تحلیل عاقلانه و منطقی» ما را به این سمت سوق نمی‌دهد که فکر کنیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا دست به هر کاری خواهد زد تا برجام حفظ شود.
با این حال کریستوفر فورد نماینده عدم اشاعه هسته‌ای دولت آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد آمریکا به دنبال بازگشایی مجدد یا مذاکره مجدد توافق هسته ای ایران نیست اما امیدوار است که با اصلاح نقص های این توافق با یک موافقت نامه تکمیلی در این توافق باقی بماند. به گزارش امروز خبرگزاری رویترز فورد که در حاشیه یک کنفرانس مربوط به عدم اشاعه هسته ای در ژنو با خبرنگاران سخن می گفت اعلام کرد: «هدف ما مذاکره مجدد در مورد برجام یا باز کردن مجدد آن یا تغییر بندهای آن نیست.» فورد افزود: «ما به دنبال یک توافق تکمیلی هستیم که شامل مقررات، محدودیت ها، بندها، معیارها و هر آنچه که شما بنامید است تا به پاسخ موثرتر به این چالشها کمک کند.»
از اظهارات فورد می توان نتیجه گرفت که تهدیدات ترامپ برای خروج از برجام تنها اهرم فشاری است برای تحقق خواسته های مشترک آمریکا و اروپا یعنی مهار سیاست های موشکی و منطقه ای جمهوری اسلامی ایران.
به عبارت دیگر سفر مکرون به آمریکا و ادامه تهدیدات ترامپ بر ضد برجام را می تواند از منظر رقص هماهنگ دیپلماتیک آمریکا و اروپا برای آزمودن عزم ایران در تن ندادن به هر گونه تغییر یا اصلاح برجام ارزیابی کرد.
بویژه اینکه به نظر میرسد آنچه آنها را در این زمینه به طمع انداخته است برخی نابسمانی های اقتصادی و سیاسی در کشور است.
زلمای خلیل زاد، سفیر و دیپلمات سابق آمریکایی - به زعم خود - امروز در گزارشی در واشنگتن پست مهمترین پاشنه آشیل ایران را برای دیپلماسی آمریکا اوضاع اقتصادی ایران دانست و گفت دولت ترامپ باید آن را در راهبرد خود مدنظر قرار دهد.
علاوه بر این، این گمانه نیز تقویت شده است که ممکن است آمریکا در اقدامی هماهنگ با اروپا از برجام خارج شود اما اروپایی ها با دادن امتیازاتی به تهران از خروج تهران از برجام جلوگیری کنند. شاید به همین علت امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در کنفرانس خبری که در دانشگاه جورج واشنگتن برگزار شد گفت: بر خلاف میل دونالد ترامپ ما از توافق هسته ای با ایران حمایت می کنیم.
شانزدهم ژانویه سال دو هزار و شانزده، مطابق با توافق نامه هسته ای ایران و پنج به علاوه یک که شش ماه پیش از آن منعقد شده بود، بخش عمده تحریم های بین المللی که به علت فعالیت های هسته ای ایران بر ضد این کشور وضع شده بود، لغو شد و در ازای آن ایران برنامه هسته ای خود را محدود کرد.­
شایان ذکر است آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، نیز روز جمعه به آمریکا سفر خواهد کرد تا با ترامپ درباره ایران گفتگو کند. به نظر میرسد مرکل نیز در آمریکا سیاستی همچون مکرون در پیش خواهد گرفت.

------------------------------------
عبدالرضا خلیلی
­