ضعف انگیزه؛ مشکل اصلی کشور در زمینه ارتقای بهره‌وری

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ،دکتر میرسامان پیشوائی در افتتاحیه هفدهمین کنفرانس ملی کیفیت و بهره‌وری در دانشگاه شهید بهشتی گفت : ما سالهاست که در تدوین برنامه‌های توسعه ایراداتی را وارد می‌کنیم و برای حل آن‌ها نیز برنامه‌هایی را داریم، اما همچنان هرسال که می‌گذرد با همان مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنیم. نسل جدید در این زمینه به ما می‌گویند که یا تئوری‌های شما اشتباه است یا تئوری‌هایتان را خوب اجرا نمی‌کنید یا نمی‌خواهید این موارد را حل کنید؛ به طور خلاصه یا نمی‌دانید یا نمی‌خواهید یا نمی‌توانید. من برداشتم این است که مشکل ندانستن نیست بلکه برخی اوقات نمی‌خواهیم و برخی اوقات هم نمی‌توانیم.

وی تصریح کرد: ما دچار ضعف انگیزه هستیم یعنی نظامات را طوری چیده‌ایم که انگیزه وجود ندارد؛ ما با طراحی‌های پیچیده کاری کردیم که بهره‌وری در کشور به صرفه نیست که باید حتماً در برنامه هفتم توسعه در این زمینه بحث کنیم. ما در سازمان ملی بهره‌وری به موضوع انرژی به عنوان یکی از ابرچالش‌های بهره‌وری نگاه می‌کنیم؛ همان طور که می‌دانید در کشور ما دسترسی به انرژی جز بهترین‌های دنیاست و حدود ۹۸ درصد برآورد می‌شود، اما در مقابل در شاخص شدت مصرف انرژی در سال گذشته پایین‌ترین رتبه در دنیا را کسب کردیم.

پیشوائی ادامه داد: شاخص شدت مصرف انرژی یعنی به ازای هر یک واحد تولید ناخالص داخلی چقدر انرژی مصرف می‌کنیم که در این زمینه وضع ما خیلی بد بوده و ریشه‌اش موارد مختلفی است. در سمت عرضه نیز ما همین مشکل را داریم و اتلاف‌مان در شبکه انتقال، توزیع و در تولید خوب نیست. متوسط راندمان نیروگاه‌های ما حدود ۳۰ درصد و به گفته برخی از صاحبنظران کمتر است؛ در حالی که نیروگاه‌های پیشرفته دنیا تا حدود ۶۵ درصد راندمان دارند و اختلاف ما با آن‌ها بسیار زیاد است. اگر ما نیروگاه‌های خود را از نوع معمولی بخاری به سیکل ترکیبی تبدیل کنیم راندمان بسیار افزایش می‌یابد.

رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران یادآور شد: در سال گذشته در دنیا ۲۵۰ میلیارد دلار برای بهره‌وری در حوزه انرژی سرمایه‌گذاری شد که ۵۸ درصد آن جذب حوزه ساختمان شده است. هزینه کردن ریشه‌اش در دغدغه و انگیزه است که من معتقدم انگیزه در این زمینه وجود ندارد و ما اگر بتوانیم این را فعال کنیم اتفاق خوبی رخ می‌دهد. در سال گذشته شاهد بودیم که به دلیل مشوق‌های وزارت نیرو چه اتفاق خوبی در زمینه مصرف برق رخ داد و قطعی برق شهری ما تقریباً صفر شد؛ بنابراین در جا‌هایی که انگیزه ایجاد کرده‌ایم مردم همراهی کردند و اگر جایی موفق نشدیم به این دلیل است که انگیزه را ایجاد نکردیم؛ لذا موضوع مهمی که باید برای آن در برنامه هفتم توسعه سازوکار تنظیم‌گری ایجاد کنیم، ایجاد انگیزه برای بخش‌های مختلف است؛ در واقع باید کاری کنیم تا بهره‌وری در کشور به صرفه باشد.

وی ادامه داد: یکی از مثال‌هایی که نشان می‌دهد موضوع تنظیم‌گری برای ایجاد انگیزه مهم است و صرفاً قانونگذاری کافی نیست، مسئله بهره‌وری در حوزه ساختمان است؛ ما برای بهره‌وری صنعت ساختمان از گذشته قانون هم داریم، اما این قانون موجب ارتقای بهره‌وری در این حوزه نشده است چراکه سازوکار تنظیم‌گری و تسهیم منافع را مشخص نکردیم و بهره‌وری همچنان در این حوزه به صرفه نیست.

رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران افزود: ما در سازمان ملی بهره‌وری عمده تلاشمان در برنامه هفتم توسعه را بر این گذاشتیم که مجاری تنظیم‌گری موثر با تمرکز بر افزایش انگیزه هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی ایجاد شود. در بخش دولت تمام تلاش خود را می‌کنیم که اتصال تخصیص بودجه و حقوق و دستمزد به بهره‌وری را برقرار کنیم. من سه شعار را برای دولت در آغاز کار خود بیان کردم؛ اولی اتصال حقوق و دستمزد به بهره‌وری بود، دومی اتصال بودجه به بهره‌وری و سومی اتصال ارتقاء و انتصاب مدیران به بهره‌وری. امروز می‌توانم بگویم که بخش کوچکی از این موضوع محقق شده است و توانستیم مصوبه اتصال پاداش مدیران شرکت‌های دولتی را بگیریم، اما هنوز برای ارتقاء و اتصال مدیران نتوانسته‌ایم اقدامی کنیم.

پیشوائی در پایان اظهار کرد: انتظارمان از افرادی که در فضای نخبگانی هستند این است که در مطالبه‌گری عمومی دست کم به ما کمک کنند تا بخش‌هایی از حاکمیت برای اصلاحات قانع شوند؛ اگر در اقناع افکار عمومی به ما کمک کنند اتفاق خوبی رخ خواهد داد. اینکه تحول دولت را از درون دولت داشته باشیم سخت است، اما با فشار نخبگانی و مردمی امکانپذیر است. خواهش من این است که در برنامه هفتم توسعه برای سازوکار‌های تنظیم‌گری به خصوص در زمینه ابرمسئله‌های ملی موضوع بهره‌وری مانند انرژی، آب و صندوق‌های بازنشستگی، جامعه نخبگانی ورود کنند و ما هم آمادگی داریم از انجمن‌های علمی و افراد صاحب تخصص در کارگروه‌های سازمان استفاده کنیم.

رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران افزود: ما در حال حاضر ۳۰ کارگروه تخصصی در حوزه بهره‌وری داریم و آمادگی داریم از انجمن‌های علمی مرتبط در این کارگروه‌ها نماینده داشته باشیم و از مشاوره‌های آن‌ها به حاکمیت حمایت کنیم تا این اتفاق رخ دهد.