کاهش مصرف آب از شعار تا عمل

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما ، مشکل آب درکشور ما فقط در اختیار داشتن سهم ناچیز از منابع آب شرب جهانی نیست بلکه اقلیم خشک و نیمه خشک که بیش از 80درصد کشورمان را دربرگرفته و خشکسالی 15 ساله درحال ادامه است و نامتوازنی بارش ها ، نیز عرصه را برهمین ذخیره کم تنگ کرده است.

خانم زهره میرادی رئیس گروه مدیریت مصرف آب در شرکت ابفای استان تهران می گوید : علاوه بر همه معضلاتی که طبیعت بر آب تحمیل کرده ، توسعه شهرها بر روی منابع آب، برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی و افزایش تقاضای روزافزون آب، مشکلات مربوط به این مایه حیات را مضاعف کرده است.

وضع کنونی منابع آبی و حتی رفتار طبیعت نسبت به آن را هم می توان تاثیر ما انسانها و رفتارهای نادرستمان درباره نوع مصرف آب دانست که آمارمصرف 3برابری ایرانی ها در مقایسه با استانداردهای جهانی مبین این موضوع است.

این رقم زمانی نگران کننده می شود که به گفته مدیردفترمدیریت مصرف آب وانرژی شرکت آب و فاضلاب استان تهران 90درصد آب شرب مصرف شده دربخش خانگی به فاضلاب تبدیل می شود.

آبی که برای هرمترمکعب آن بیش از 1000تومان هزینه و فقط یک سوم آن از مشترک بازپس گرفته می شود ، پولی که نه دردی از نیازصنعت آب برای حفظ ونگهداری را درمان می کند و نه امکان اجرای طرح های موثر در جهت کاهش مصرف را فراهم می اورد.

مسلم پورنصرت ، سهم مصرف آب را در هر بخش از یک واحد مسکونی این گونه بیان می کند : ماشین لباسشویی 17 لیتر برثانیه معادل 6 درصد کل آب مصرفی درخانه، ماشین ظرف شویی 77 لیتر معادل 28 درصد، شیر روشویی 22 لیتر برابر 8 درصد، توالت 50 لیتر معادل 18 درصد ، حمام 83 لیتر 30درصد، روشویی حمام 17 لیتر برابر 6 درصد وسایر موارد 10 لیتر معادل 4 درصد از کل آب مربوط به بخش خانگی را مصرف می کند.

مشترکان خانگی 7 درصد ازکل منابع آبی کشور را مصرف می کنند

اما اینکه چرا صرفه جویی در مصرف آب شرب با وجود سهم کم آن از کل آب مصرفی در دیگر بخش ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است ، می توان قیمت زیاد هزینه استحصال، تصفیه ، انتقال وتوزیع و محدودیت منابع آب آشامیدنی دانست.

اگرچه که این موضوع از ضرورت بهینه سازی مصرف در کشاورزی ، صنعت وخدمات نمی کاهد اما 

نکته ای که می تواند مقدار قابل توجهی در کاهش مصرف آب خانگی موثر باشد تغییر در رفتار مصرفی است ، روشی که شاید دشوار باشد اما بدون هزینه و در عین حال بسیار اثربخش است.

رئیس گروه مدیریت مصرف آب می گوید : قراردادن یک بطری پر از آب داخل مخزن فلاشتانک 24 لیترمصرف آب را کاهش می دهد که این رقم معادل 3 درصد مصرف کل خانواده است، کاهش 1 دقیقه ای زمان استحمام 52 لیتر معادل 7درصد، 36 لیترکاهش مصرف آب با کم کردن 1 دقیقه ای از مدت زمان بازبودن شیرآب در هنگام شستن دست وصورت، کم شدن 18 لیتری آب با بستن شیر آب به مدت 2 دقیقه در زمان شستن ظرف و قبل ازآبکشی وجلوگیری از نشت شیرآلات که بطورمتوسط مانع هدررفت آب تا 10لیتر می شود از دستاوردهای تغییر در رفتار مصرفی است.

بررسی ها نشان می دهد با رعایت این 5 مورد ، راهکارهای بسیار ساده ای که شاید در ظاهر تاثیر چندانی در کم شدن استفاده کلان آب نداشته باشد ؛ 23 درصد در مصرف آب صرفه جویی می کند که یک ضرب وتقسیم ساده درجمعیت ایران می تواند نشان دهنده مقدار کلی کاهش مصرف آب با رعایت همین چند توصیه باشد.  

* راهکار دوم برای بهینه سازی مصرف آب 

درکنار تغییرات رفتاری، استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف  راهکار دیگری برای کاهش مصرف آب است ، وسایلی که بی شک نقش موثری در بهینه شدن استفاده از آب دارد. اما گزارش میدانی ما از مرکز خرید این تجهیزات در ملاصدرا نشان از لوکس پنداشتن آن ازسوی مردم بود.

علیرضا احمدی فروشنده شیرآلات کاهنده مصرف می گوید : بیشترین مشتریان ما افرادی هستند که دغدغه مالی ندارند وشیک شدن سرویس های منازلشان از کاهش مصرف آب برایشان مهم تر است.

وی قیمت زیاد این تجهیزات را که سرویس کاملشان از 300 هزارتومان شروع می شود، علت تمایل نداشتن مردم برای خرید این وسایل دانست.محمد موسوی از دیگر فروشندگان این منطقه گفت: استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف زمانی مهم می شود که مردم مجبور به پرداخت قیمت زیادی برای آب باشند در غیر اینصورت تفاوت هزینه استفاده از این تجهیزات و بهره گیری نکردن از آنها به 5 هزارتومان هم نمی رسد.

مدیرکل دفترمدیریت مصرف ونظارت برکاهش آب بدون درآمد  شرکت مهندسی آب وفاضلاب کشور هم می گوید : برای رفع این مشکل پیشنهاد ارائه بسته شیرآلات کاهنده مصرف را به مشترکین ودریافت هزینه آن را بصورت قسطی برروی قبض آب دادیم که با استقبال مردم مواجه نشد.

علی سیدزاده با اشاره به اینکه این طرح به صورت آزمایشی در مشهد اجرا شد اما استقبال چندانی نشد ، افزود : پس از هماهنگی با تولید کننده گان داخلی بسته هایی طراحی شد که در آن تجهیزات با قیمت شناور حدود 40 هزار تا 200 هزار تومان به مشترکین ارائه و در مدت 2 سال به صورت قسطی هزینه آن پرداخت شود.

تجربه موفق وزارت نیرو در توزیع یارانه ای لامپ های کم مصرف که سبب گرایش مردم به سمت جایگزینی این لامپها با نوع پرمصرف رشته ای شد و درعین حال مقدارقابل توجهی مصرف برق را بخصوص درزمان اوج مصرف کاهش داد این تصور را ایجاد می کند که شاید بتوان چنین طرحی را نیز برای شیرآلات پیاده کرد یعنی بخش کوچکی از قیمت شیرآلات را مردم و تفاوت آن را دولت پرداخت کند. البته در پیگیری های متعدد خود از مسئولان وزارت نیرو تنها یک جواب گرفتیم ؛ این کار اعتبار ویژه می خواهد که فعلا امکان پذیر نیست.

خانم زهره میرادی درباره میزان کاهش مصرف آب درصورت بهره گیری از تجهیزات کاهنده مصرف می گوید: شیرهای کاهنده مصرف آب را با هوا مخلوط می کند و بدون تغییردرمطلوبیت مصرف 30 تا 70 درصد مصرف آب را کاهش می دهد.

شاید فراگیرشدن استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب با توجه به کاهش چشمگیری که ایجاد می کند و بحران آب موجود درکشور اتفاق بدهی باشد که باید بیافتد اما ظواهرنشان می دهد موانع پیش روبه جد دیواری است غیرقابل نفوذ، چراکه علاوه برتلاشهای بی نتیجه وزارت نیروبرای توسعه استفاده از این تجهیزات قوانین نیز کارساز نیست.

تصویب مقرارت ملی ساختمان ازحدود 10 سال پیش تاکنون واختصاص بخشی از آن با عنوان مبحث 16که به صراحت درمورد استفاده از تجهیزات کم مصرف در ساختمانها اشاره می کند وحتی منوط شدن دریافت پایان کار به رعایت این قانون ازجمله قوانین بی فایده است که اجرا نمی شود ؛شاید دخیل بودن سه ارگان در توجه به آن راهی برای فرار از قانون شده است زیرا به سراغ هرکدام که رفتیم توپ را به زمین دیگری انداختند. وزارت نیروبه شهرداری ، شهرداری به سازمان نظام مهندسی و دوباره نظام مهندسی به شهرداری مرتبط دانست. دایره ای که پایانی ندارد.

مدیردفترمدیریت مصرف آب وانرژی شرکت آب و فاضلاب استان تهران می گوید : در توافق های جدید اجرای این قانون برای ساختمان های بالای 1500 متراجباری شده است.

این درحالی است که با یک  نگاه ساده به تهران از بالای برج میلاد، البته اگرهوا آلوده نباشد، نشان می دهد که متراژ اکثر خانه های ساخته شده ودرحال ساخت به هزارمترهم  نمی رسد. این موضوع یعنی باید حداقل به دور اجرای  مقرارت ملی ساختمان وشاید به طورکل استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف، خط قرمزی قطور کشید وبه امید کاهش مصرف آب،  فقط به همان شعارهای کاهش مصرف بسنده کرد.

سهم ایران از منابع محدود آب شیرین جهان 36 صدم درصد است که این ارقام برضرورت بهینه سازی مصرف آب بسیار می افزاید.