محوطه عقرب، مهم‌ترین استقرارگاه دوره شوش ۲

به‌گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محسن زینی‌وند، سرپرست برنامه گمانه‌زنی تپه عقرب دهلران استان ایلام گفت: این محوطه باستانی شامل دو برجستگی بزرگ و کوچک به فاصله کمتر از ۱۰ متر از یکدیگر است.

وی افزود: پشته‌های دوگانه عقرب را نخستین بار جیمز نیلی باستان‌شناس آمریکایی در سال ۱۹۶۸ شناسایی و بررسی کرد.

زینی‌وند با بیان اینکه نیلی بر اساس یافته‌های گردآوری‌شده، تپه بزرگ‌تر را اروک قدیم و میانی، و تپه کوچک‌تر را دوره روستانشینی قدیم تا میانه تاریخ‌گذاری کرده است گفت: وی این محوطه را با نام "چاکالی" (DL- ۱۹) ثبت کرده که احتمالاً منظورش "شغالی" بوده است.

این باستان‌شناس ادادمه داد: وضعیت محوطه دست‌نخورده باقی مانده، اما تا حدودی فرسایش پیدا کرده و برخی از بقایای معماری در سطح محوطه آشکار شده است.

زینی‌وند گفت: در سال ۱۳۸۴ این محوطه با نام‌های عقرب ۱ و ۲ به عنوان دو محوطه جداگانه با شماره‌های ثبت ۱۳۴۹۶ و ۱۳۴۸۲ به فهرست آثار ملی ایران اضافه شده است.

وی با اشاره به اینکه اجرای برنامه تعیین عرصه و پیشنهاد حریم این محوطه در راستای طرح انتقال آب و زهکشی منطقه در قالب فاز دوم طرح موسوم به گرمسیری است افزود: تپه عقرب در نقشه اولیه انتقال سامانه مورد نظر در حریم آن قرار می‌گرفت.

زینی وند گفت:، اما با بررسی‌های انجام شده در فاز نخست و خطر نزدیکی مسیر حفر انتقال، پژوهشکده باستان‌شناسی و مدیر پروژه، مسئولان نهادهای مربوط را در جریان قرار دادند و درحال‌حاضر این سامانه با تغییر مسیر با فاصله بیشتری از این اثر عبور می‌کند. 

وی با تاکید بر اینکه تپه عقرب به‌عنوان یک محوطه کلیدی از دوره شوش ۲ در دشت دهلران و به‌لحاظ قرار گیری در فهرست آثار درمعرض‌خطر، برای تعیین حریم در فاز دوم موردتوجه قرار گرفت افزود: در کاوش گمانه‌های ایجادشده، در بخش‌های شمال‌شرق و شمال‌غرب محوطه بیشترین گستره استقرار را شاهد هستیم.

زینی وند با بیان اینکه در بررسی سطحی هر دو برجستگی قطعات سفالی اندکی از دوره روستانشینی قدیم و میانه به‌دست آمده است گفت: با این‌حال در ۱۷ گمانه مورد اشاره تنها در گمانه شماره ۱۶ و در عمق سه‌متری از سطح زمین‌های پیرامون محوطه، چند قطعه سفال شاخص از مرحله خزینه (روستانشینی قدیم) کشف شد.

این باستان‌شناس با ابراز خرسندی از اینکه قطعات سفالی مرحله خزینه در گمانه ۱۶ در بافت برجا و همراه با معماری سنگ‌چین تقریباً منسجمی به‌دست آمده است گفت: به نظر می‌رسد استقرار قدیمی‌تر از دوره شوش ۲ (اروک) محدود بوده است. 

زینی وند محوطه عقرب را هم‌جوار با تپه بسیار با اهمیت چغاسفید و رودخانه آبگرم و مهم‌ترین استقرار دوره شوش ۲ (اروک) دشت دهلران برشمرد و افزود: برنامه گمانه‌زنی به‌منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه عقرب با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و با تأمین اعتبار از محل اعتبارات طرح‌های عمرانی انجام شده است.