دوربین خاموش ، برای کنترل آلودگی خودروها

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز اصفهان ؛عباس آقا بعد از بانشستگی با پیکان مدل 59 اش کار جابجایی همسایه ها و کسبه محل را به عهده دارد، تا به قول خودش هم بیکار نباشد هم درآمدی داشته باشد.
یک روز که مسافرش شدم قبل از سوار شدن دیدم عجب دودی می دهد این پیکان 59 !
با این همه دود که از دودکش بیرون می آمد، از عباس آقا پرسیدم:« مگر ماشین شما معاینه فنی نمی شود؟ «عباس آقا خندید و گفت:» ماشین من دیگر جان این کارها را ندارد، زبان بسته زوری راه میرود.» پرسیدم :«جریمه نمی شوید!؟» با تعجب گفت :»برای دود زایی ؟!» گفتم:«بله!» گفت:« نه !...تا حالا که جریمه نشدم، نه پلیس جلو ام را گرفته نه دوربین ها ثبت کرده اند!»،گفتم:« شاید جریمه شده اید! بروید خلافی بگیرید!!!»: گفت :«سه روز پیش رفتم، هیچ جریمه ای نشده بودم ».دیگر داشتم شاخ در می آوردم !!!گفتم :«این همه گفتند از اول آذر خودروهای دودزا و فاقد معاینه فنی روزانه 50 هزار تومان جریمه می شوند »، با خنده ای بلند گفت:«نه بابا !!! من خودم دارم میگم این دوربین های ثبت تخلف کار نمی کنه!! بیا ! مگه پلاک خودروی من زوج نیست؟! امروز می برمت خیابان فردوسی ببین کسی جلو ما را میگیره یا نه !!»با عباس آقا همراه شدیم ....رفتیم و خبری نشد !!!
این موضوع بسیار عجیب بود ،در شهری که می گویند، تردد روزانه حدود یک میلیون خودرو سهم 70 درصدی در آلایندگی هوا دارد» و مسوولان برای کاهش آلودگی هوا آنچنان سفت و سخت پای کار نمی آیند.
کسبه هم معتقد بودند، «طرح کنترل خودروهای دودزا و گرفتن کارت معاینه فنی فقط بهانه ای بوده برای اینکه شهرداری در آمدی برای خودش ایجاد کند».
یکی از راننده ها هم کارت معاینه فنی اش را نشان داد و گفت :«تا حالا نشده یک بار پلیس این کارت را از من بخواهد» .
از اوائل پاییز بود که مسئولان شهری اصفهان موظف شدند برای کنترل آلودگی خودروهای عبوری در شهر اصفهان طرح اجباری شدن معاینه فنی را اجرا کنند که به گفته علیرضا صلواتی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان ،«شهرداری با راه اندازی هشت مرکز و 13 خط معاینه فنی، 500 هزار خودرو مشمول معاینه فنی را در دستور کار خود قرار داد.» بگفته صلواتی تا قبل از آذر ماه مراجعه کنندگان برای معاینه فنی خودروها 44 درصد بیشتر شدند.»
نبض شهر درمعاینه فنی
اگر خودروها با کیفیت تولید شوند ، رانندگان نیز به نگهداشت و سلامت خودروهای خود توجه کنند، مسوولان شهری هم بر کیفیت هوا نظارت جدی داشته باشند می شود گفت؛ مدیریت و کنترل آلودگی خودروها در شهرها صورت گرفته است  چرا که به گفته «یعقوب حاجی‌زاده» عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات محیط‌ زیست دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، «سالانه 33 هزار نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا جان شان را از دست می‌دهند و در اصفهان سالانه حدود هزار و 500 نفر بر اثر آلودگی هوا دچار مرگ زودرس می‌شوند»، در حالی که تحقیقات نشان می‌دهد ؛ معاینه فنی صحیح خودروها می‌تواند سالانه 425 هزار تن مواد آلاینده هوا را کاهش دهد.

 در اصفهان سالیانه حدود هزار و 500نفر بر اثر آلودگی هوا دچار مرگ زودرس می‌شوند»، در حالی که تحقیقات نشان می‌دهد ؛ معاینه فنی صحیح خودروها می‌تواند سالانه 425 هزار تن مواد آلاینده هوا را کاهش دهد.»

راننده یک خودروی دودزا در شهر اصفهان می گفت :« خودرو اش جزو خودروهایی است که به دلیل نو بودن تا چهار سال از معاینه فنی شدن معاف است». قانونی که به عقیده کارشناسان باید بازنگری شود ، آنها معتقدند:«این قانون به افزایش 25 درصدی آلودگی هوای اصفهان دامن زده است .»
توجه به این امر وقتی ضرورت اساسی پیدا می‌کند که بدانیم خودروهای داخلی در آلودگی هوا سهم 80 درصدی دارد و حتی ممکن است پس از پنج سال فرسوده و از رده خارج شود.
دست‌های پشت پرده معاینه فنی خودروها
هر خودرویی که درکشوری تولید می شود، معاینه فنی آن از یک تاریخی و بر اساس استانداردهای موجود همان کشور گواهی و کارت سلامت آن صادر می شود که در کشور ما این مدت چهار سال است.
دکتر «امین همدانی» کارشناس حمل و نقل می گوید :« ایراد این موضوع از جایی آغاز می‌شود که نمی‌توان معاینه فنی خودرو را به صورت پیوسته کنترل کرد، اینکه چه اتفاقی بعد از معاینه فنی می‌افتد و اگر تخطی اتفاق افتاد، بعداً چطور می‌توانیم جلوی این تخطی را بگیریم، مجهول باقی می‌ماند».
صحبتی که مرا به یاد یکی از رانندگان خودرو دوزایی انداخت که می گفت :«هر وقت زمان تمدید کارت معاینه فنی می رسد ،تعدادی از قطعات خودرو را عوض می کنم ،و هیچگاه کارشناسان خطوط معاینه فنی متوجه عیب خودرو من نمی شوند و فوراَ برای من کارت صادر می شود و تا سال بعد هیچ کس کاری به کار من ندارد.»
در یک نگاه مقایسه‌ای در بسیاری از کشورهای اروپایی، خودروهایی که تنها یک سال از زمان ساخت آنها می‌گذرد الزاما سالیانه باید معاینه فنی شوند ، در حالی‌ که بر اساس نظر کارشناسان کیفیت خودروهای بسیاری از کشورهای اروپایی به مراتب بیشتر از کیفیت خودروهای تولید داخل است؛ همچنین آنها به اندازه ما با چالش آلودگی زیست محیطی مواجه نیستند؛ بنابراین لازم است علاوه بر تدابیر لازم درباره معاینه فنی خودروها به زیرساخت‌هایی مانند توسعه حمل و نقل عمومی نیز توجه ویژه داشته باشیم تا مقدمات اصلی کاهش آلودگی هوای این کلان‌شهر فراهم شود.
یکی دیگر از شهروندان اصفهانی هم می گفت :«ما به دلیل حساسیت شغلمان معمولا تلفنی شماره پلاک خودرو را می دهیم و 22 هزار تومان واریز می کنیم و بعد از یک هفته از طریق پست کارت معاینه فنی را دریافت می کنیم »
«جمشید جمشیدیان»، دبیر ستاد معاینه فنی خودرو شهرداری اصفهان با رد این ادعا می گوید : « در اصفهان به هیچ عنوان معاینه فنی تلفنی انجام نمی‌شود»وی ، از مکانیزه شدن تمامی مراحل معاینه فنی در اصفهان خبر می دهد و اعلام می کند؛«با توجه به اینکه عامل انسانی در هیچ‌ یک از مراحل معاینه فنی خودروها دخیل نیست در عمل امکان جعل برچسب‌های آن نیز وجود ندارد.»
یک خودرو پلاک قرمز یا همان دولتی هم در همان محدوده دیدیم که می گفت:« کارش جابجایی مدیران یک سازمان دولتی است »وقتی از او درمورد کارت معاینه فنی پرسیدم ؛گفت :«خودروهای دولتی از ارائه کارت معاینه فنی معاف هستند».
اما رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی فرماندهی انتظامی استان می گوید :از ابتدای آذر امسال خودروهای دولتی موظف به ارائه کارت معاینه فنی شدند .
سرهنگ رضا رضایی می گوید:« پلیس راهور ابتدا خود در این طرح پیش قدم شده و خودروهای خود را به مراکز معاینه فنی فرستاد.»
در این طرح قرار است تمامی خودروها بدون استثنا چه دولتی و چه شخصی اگر دودزا و دارای نقص فنی باشند در مرحله اول فک پلاک ، اعمال قانون و اعزام به تعمیرگاه صورت می گیرد و در مرحله بعد خودرو توقیف و از تردد آنها در معابر شهری جلوگیری شود.
قدرت‌الله نوروزی، شهردار اصفهان نیز می گوید :« امسال شهرداری اصفهان بخشنامه‌ای صادر کرد که بر اساس آن تمام خودروهای شهرداری معاینه فنی شود که برای اجرای بخشنامه هشت مرکز معاینه فنی برای خودروهای سبک و یک مرکز معاینه فنی برای خودروهای سنگین در اصفهان فعال شد.»

اتوبوس ها کارت معاینه فنی دارند ؟
در گفتگوی با شهروندان ، یکی از عابران پیاده می گفت :«اگر گرفتن کارت معاینه فنی اینقدر مهم است چرا اتوبوسهای که دود زا هستندرا جمع آوری نمی کنند و با دستش به اتوبوسی فرسوده اشاره کرد و گفت :«اینها که بزرگتر هستند بیشتر هم دودزایی دارند چرا پلیس جلو اینها را نمی گیرد؟»
مشکلی که در شهر به چشم دیده می شود را با «قدرت افتخاری» مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان در میان گذاشتم ،این کارشناس کار آزموده ترافیک نظرش از زمین تا آسمان با ماشهروندان متفاوت بود و می گفت :« سیستم اتوبوسرانی به لحاظ میزان جا به جایی مسافر، پایین‌ترین میزان سهم را در ایجاد آلودگی دارد و می‌توان گفت در مقایسه با وسایل نقلیه شخصی از لحاظ نوع و میزان آلایندگی قابل مقایسه نیست.»
وی با تاکید می گوید :« آلودگی خودروهای بنزینی بیشتر از نوع گاز بسیار سمی و خطرناک مونوکسیدکربن است، اما نوع آلودگی‌های سیستم‌های دیزل با توجه به اینکه هم اکنون از سوخت یورو چهار استفاده می‌کند، بسیار محدود و در نهایت از ترکیبات نیتروژن و ذرات معلق است».
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه ادامه می‌دهد: «نمود بیرونی این نوع آلودگی به خصوص ذرات معلق، بیشتر است، اما در خودروهای بنزینی این دود را نمی‌توان دید، بنابراین حساسیت نیز بیشتر است، اما به لحاظ آماری، نوع آلودگی و سرانه آلودگی ایجاد شده توسط هر شخص که با حمل و نقل همگانی جابه جا می‌شود، بسیار ناچیز است»
اما علیرضا صلواتی معاون شهردار  معتقد است اتوبوسهای شهری دودزا که می بینیم مربوط به اتوبوسهای شهرهای همجوار است که مسافران خود را به اصفهان می آورند می گوید :«امسال نخستین بار 1300 اتوبوس درون شهری اصفهان معاینه فنی شدند.
رییس سازمان مدیریت حمل و نقل بار و کالای درون شهری شهرداری اصفهان هم در تکمیل مسوول بالا دستی خود با اشاره به اینکه حدود 80 درصد اتوبوس های شهری اصفهان معاینه فنی شدند،می گوید:اتوبوس های با عمربالای  10 سال باید دو بار در سال معاینه فنی شود و چنانچه عیوبی داشته باشند به شرکت واحد اتوبوسرانی اعلام و مهلت زمانی برای رفع عیب داده می‌شود و مجددا اتوبوس‌ها مورد معاینه فنی قرار می‌گیرند .
پلیس ایستاده جلوی متخلفان
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار اصفهان با تایید خاموش بودن دوربین های ثبت تخلف دودزایی در اصفهان گفت : «دوربین های زوج و  فرد اصفهان روشن هستند و تخلفات را ثبت می کنند »
علیرضا صلواتی از ایجاد یک مشکل زیر ساختی برای فعالیت این دوربین ها در کشور سخن می گوید و می افزاید :«تا هفته آینده که هماهنگی مناسبی بین وزارت کشور و پلیس صورت بگیرد دوربین های ثبت تخلف کار خود را آغاز می کنند.»
وی معتقداست پلیس گروه های را در شهر برای رصد آلودگی فعال کرده است ،خبری که مورد تایید شهروندان نیست اما پلیس راهور با اعلام آماری سعی در اثبات آن دارد.
سرهنگ ابوالقاسم چلمقانی رییس پلیس راهور شهرستان اصفهان می گوید :«پلیس راهور و یا دوربین‌های ثبت تخلف روزانه 300خودروی فاقد معاینه فنی خودرو در شهر اصفهان جریمه می‌شوند.»
تاکسی ها قانون مدار تر از بقیه
به خیابان انقلاب اصفهان  رفتم جایی که ایستگاه تاکسی درون شهری بود از رانندگان سراغ کارت معاینه فنی را گرفتم همه بدون استثنا می گفتند مجبور به گرفتن کارت معاینه فنی هستند چراکه زیر نظر سازمان تاکسیرانی کار می کنند.
علیرضا صلواتی معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار اصفهان گفت: معاینه فنی تاکسی‌ها باید هر سه ماه یکبار و بسیار سختگیرانه است و برای این دسته از رانندگان داشتن کارت معاینه فنی جزء الزامات صدور مجوز است.
به خیابان سیمین می روم جای که ایستگاه خودروهای حمل باراست. از آنها در مورد معاینه فنی می پرسیدم برخی گفتند :«معاینه فنی داریم اما برخی دیگر می گفتند سازمان یا اتحادیه آنهاتا کنون اقدامی برای اجباری شدن معاینه فنی آنها نکرده است.»
این درحالی است با گشت و گذار در اینترنت متوجه شدم سال 92 ،وزارت کشور سازمان مدیریت حمل و نقل بار و کالای درون شهری متولی نظارت بر این دسته از خودروها کرده است.
مجید طهماسبی رییس سازمان مدیریت حمل و نقل بار و کالای درون شهری شهرداری اصفهان می گوید:«خودروهای باری درون شهری (سبک و سنگین) 30 درصد خودروهای شهر را تشکیل می دهد، اما از نظر حجم آلایندگی در حدود 70درصد آلایندگی شهر مربوط به این خودروها است. »
وی می گوید :امسال نه هزار و 500خودروی سنگین دیزل در سامانه حمل بار سازمان مدیریت حمل و نقل بار شهرداری اصفهان، ثبت نام کرده اند که با توجه به اینکه بهمن ماه سال گذشته برای نخستین بار مرکز معاینه فنی فرزانگان را برای خودروهای سنگین راه اندازی شد ، استقبال صاحبان این خودروها برای دریافت معاینه فنی با رشد 15 برابری روبرو بوده است.
دیده بانی شهروندان از آلوده کنندگان
شهرداری اصفهان ،به تازگی از طرح دیده بان رونمایی کرد .در طرح دیده بان آلودگی هوا، گشت‌های نظارتی به سیستم‌های سیار کنترل آلاینده هوا مجهز می‌شوند و گشت‌های شهرداری با کمک پلیس راهور، خودروهای مشکوک به آلایندگی و دودزا را کنترل می‌کنند. معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان از شهروندان خواسته با تماس به سامانه 137 شهرداری اصفهان و اپلیکیشن ترافیک یار که از بانک‌های نرم افزاری قابل دانلود است، وضعیت خودروهای خدماتی و عمومی آلاینده را گزارش دهند.
سیدرحمان دانیالی مدیر کل محیط زیست استان اصفهان هم از در دستور کار قرار گرفتن "همیار محیط زیست" خبر می دهد و می گوید:« اگر این طرح با "دیده بان آلودگی هوا" توأم باشد، شرایط زیست محیطی خوبی برای اصفهان فراهم خواهد شد.»
کوروش محمدی، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان اما از جزیره ای عمل کردن شهرداری و محیط زیست انتقاد دارد و می گوید :« این دو ارگان باید با همکاری هم طرح دیدبان را به شکل آنلاین اجرا کنند».
وی با بیان اینکه مطالعه آلاینده‌های شهر در حال انجام است، افزود:« تا سه ماه آینده نتایج این مطالعات را اطلاع رسانی خواهیم کرد.»
حالا اگر مسوولان می خواهند هوای اصفهان را آبی ببینند باید طرح ها را با همکاری و همدلی بطور کامل اجرا کنند.
نویسنده:لیلا اعظمی کتایونچه
عکس :جواد استکی