گردش مالی ماهانه هزار و 500 میلیارد تومانی صنایع چوب در استان همدان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز همدان، بسیاری از لوازم زندگی همچون درب و پنجره، لوازم غذاخوری ، زندگی و وسایل کار از چوب تهیه می شد.

آقای محمدی یکی از نجارهای قدیمی شهر همدان در این باره می گوید :"در قدیم که استفاده از آهن زیاد نبود خیلی وسایل از چوب بود و به طور مثال حتی شانه ها هم از چوب ساخته می شد". ورود لوازم فلزی در مقطعی در حد گسترده ای وارد زندگی جوامع بشری شد و هنوز هم تا حدود زیادی بشر را احاطه کرده است.اما طبیعت خشک و بی روح فلز به نظر می رسد که چندی است مردم را به استفاده از وسایل چوبی سوق داده است و اگرچه این روند به کندی در حال حرکت است ولی به نظر می رسد وسایل چوبی در تسخیر بازار عزمی جدی دارد. سبک ، ارزان ، در دسترس بودن ، انعطاف پذیری فراوان ، جذابیت زیاد ، نوستالژیک بودن و سازگاری با طبیعت بشری به علت داشتن برخی لطافت ها و ظرایف بسیاری را مجاب کرده تا از وسایل چوبی استفاده کنند . امروزه انواع مبلمان، کابینت ، کمد و بوفه ، درب و پنجره ، پله ها ، قاب عکس و انواع وسایل تزئینی و دکوری از چوب تهیه می شود ، حتی در معماری برخی خانه ها و در نماهای ساختمانها هم از چوب استفاده می شود.

 

فعالیت ۳۰ هزار واحد درودگری در همدان
چند سالی است که صنایع چوب در استان همدان رونق گرفته است.کارگاههای زیادی در استان شکل گرفته و مشغول فعالیتند. در این کارگاهها محصولات زیادی تولید و به بازار عرضه می شود. یکی از ام دی اف کاران شهر همدان می گوید:"در حال حاضر حدود 20 نوع کار انجام می دهیم که شامل میز و صندلی ، سرویس خواب، سرویس بچه، بوفه ، کمدهای متحرک و کمد دیواری ، میز تلویزیون ،ساعت دیواری ، دکورهای سالن های سینما و آمفی تئاتر ، می شود".
رئیس اتحادیه درودگران استان همدان می گوید:"حدود 30 هزار واحد صنعت چوب در استان وجود دارد و در این کارگاهها حدود 40 هزار نفر مشغول کارند".

 

گردش مالی ماهانه 1500 میلیاردی صنایع چوب استان
صنایع چوب در استان همدان گردش مالی بالایی دارد. عضو هیات مدیره اتحادیه درودگران استان می گوید:"ماهانه هزارو 500 میلیارد تومان گردش مالی صنایع چوبی در استان همدان است و صادرات ماهانه مصنوعات چوبی نیز به 200 میلیارد تومان می رسد که بیشتر به کشورهای عراق ، کویت افغانستان ، قطر ،آذربایجان، ترکیه و پاکستان صادر می شود".

 

 

صنعت مبل و منبت
در کنار اینها باید اشاره ای هم به صنعت مبل ومنبت داشته باشیم که با صنایع چوب مرتبط است و با چوب تهیه و تولید می شود. مبل و منبت هم اکنون در بیشتر نقاط استان بویژه شهرستان ملایر و تویسرکان ساخته و به بازار عرضه می شود.
ملایر ، شهر جهانی مبل و منبت
در این میان شهرستان ملایر در خصوص تولید مبل و منبت جایگاه ویژه ای دارد . این شهرستان به علت وجود کارگاههای زیاد و تولید بالای مبل و منبت در کشور به عنوان پایتخت مبل و منبت کشور معرفی شده بود و در روزهای اخیر هم توانست به عنوان شهر جهانی مبل و منبت معرفی شود.
در این شهرستان با چوب های راش، گردو، چنار ، انواع مبل و منبت در سه نوع مصری، کلاسیک و مدرن و با سبکهای مختلف تولید و به بازار عرضه می شود.البته باید به مبل و منبت ها ، سایر مصنوعات همچون میز غذاخوری ،میزمطالعه ،صندلی،تخت خواب و آثار تزئینی را هم افزود.

 

 

به گفته آقای "کریمی" ، رئیس هیات مدیره مبل و منبت شهرستان ملایر در این شهرستان سالانه حدود60 هزار سرویس مبل و منبت تولید می شود که حدود60 درصد تولید مبل و منبت کشور را شامل می شود که این رقم خود گویای جایگاه تولید ملایر در کشور است.

"رئیس هیات مدیره بازار مبل ملایر" ، تولید مبل و صنعت منبت کاری را بعد از کشاورزی و باغداری ، یکی از ارکان اصلی اشتغال در ملایر می داند و می گوید : "هم اکنون هشت هزار و ۴۰۰ منبت کار در ملایر به طور مستقیم و حدود 25 هزار نفر غیر مستقیم مشغول به کارند" . به گفته او برگزاری جشنواره هایی که هر ساله برای عرضه و فروش محصولات مبل و منبت برگزار می شود موجب شده تا فروش خوبی نصیب تولید کنندگان شود . پارسال حدود 400 میلیارد تومان مجموع فروش این محصولات بود و این میزان امسال تا 10 درصد افزایش داشت.
"آقای کریمی" می افزاید : "برگزاری جشنواره ملی مبل و منبت موجب رونق بازار شده و در مقایسه با پارسال حدود 8 درصد افزایش تولید و 5 درصد افزایش اشتغال را به دنبال داشته است."

 

آقای "ولدی" فرماندار ملایر یکی از دستاوردهای ایجاد اشتغال در صنعت مبل و منبت را جلوگیری از مهاجرت به شهرها می داند.
در شرایط اقتصادی امروز که تحریم ها موجب شده تا اقتصاد تک محصولی که بر پایه فروش نفت قرار دارد ، دچار ضعف و درآمد ارزی کم شود ، ایجاد راههای جایگزین می تواند دردهای اقتصاد را تا حدودی التیام بخشد.تولید مبل و منبت خود یک جایگزین است که تا حدودی توانسته موجب درآمد برای کشور شود.

در حال حاضر مبلمان ملایر به کشورهای گرجستان، ارمنستان ، کشورهای حاشیه خلیج فارس، کردستان عراق و بغداد صادر می شود و مبل ملایر در صورت فراهم شدن زیرساخت های حمایتی و بسترهای لازم برای حضور در بازارهای جهانی این ظرفیت را دارد که میزان تولید، صادرات و اشتغالزایی خود را افزایش دهد.

 

خام فروشی بیش از ۵۰ درصد تولیدات
متاسفانه به علت کامل نبودن چرخه تولید و کمبود زیر ساخت ها در "شهرک مبل و منبت حاجی آباد ملایر" گفته می شود که حدود نیمی از محصولات به صورت خام به استانهای تهران و شیراز و اصفهان ارسال و بعد از تکمیل شدن به نام آن استانها به فروش می رسد.

 

رئیس هیات مدیره مبل و منبت ملایر در این زمینه می گوید:"علت این خام فروشی به علت کمبود زیرساخت ها و نبود صنایع تکمیلی است که اگر این موارد ایجاد شود همه تولیدات را خودمان در ملایر تکمیل و به بازار عرضه می کنیم."
آقای کریمی می افزاید:"شهرک حاجی آباد به روز نیست ، امکاناتش کم است واز نظر بهداشتی و آب و برق و گاز هم کمبود دارد."

آقای "آزادیخواه"، نماینده مردم ملایر در مجلس هم در افتتاحیه سومین جشنواره مبل و منبت گفت :" باید زیر ساخت ها در شهرک حاجی آباد را ایجاد و تقویت کنیم".
تویسرکان ، پایتخت منبت گل ریز
شهرستان تویسرکان نیز از گذشته های دور در زمینه تولید منبت گل ریز دارای جایگاه ویژه ای است. جایگاه تویسرکان در مبل و منبت به اندازه ای است که این شهرستان با شهرستان ملایر رقابت تنگاتنگی برای پایتختی مبل و منبت داشت که البته بعدا ملایر با توجه به برخی ویژگیها این عنوان را از آن خود کرد. اما تویسرکان را به حق می توان مهد منبت گل ریز دانست.

 

منبت گل ریز شهرستان تویسرکان در شورای راهبردی شهرها و روستاهای ملی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، شهرستان تویسرکان به عنوان شهر ملی منبت گلریز تعیین شد. هم اکنون بیش از ۷ هزار هنرمند منبت کار در ۴ هزار و ۷۰۰ کارگاه منبت تویسرکان مشغول فعالیتند و سالانه مصنوعات چوبی زیادی را تولید و به بازار عرضه می کنند.
روستای"کاج" ، قطب تولید قاب عکس کشور
روستای هدف گردشگری"کاج"در شهرستان درگزین یکی از روستاهای نمونه است که توانسته در زمینه قاب سازی نام و آوازه ای برای خود کسب کند.
در این روستا 327 خانوار با هزار و 53 نفر جمعیت زندگی می کنند . اهالی این روستا را بیشتر با هنر دستشان یعنی قاب سازی با چوب می شناسند.

 

به گفته آقای "کهیایی"، مدیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان های رزن و درگزین بیش از نیمی از اهالی روستا در 100 کارگاه قاب سازی مشغول کسب روزی حلالند و در کنار خانواده خود روزگار می گذرانند. حدود 50 تا 70 طرح و مدل از انواع قاب عکس و لوازم جانبی در این روستا تولید می شود.کارگاه‌های قاب سازی در این روستا برای اهالی روستا‌های اطراف هم شغل ایجاد کرده است.
این روستا جزء روستاهایی است که از طرف میراث فرهنگی و صنایع دستی به عنوان خوشه صنعتی محسوب شده و در تولید محصولاتی مانند قاب عکس ،آینه و میز کنسول درغرب کشور بی نظیر و در ایران کم‌نظیر است.از آنجایی که تولیدات چوبی این روستا جزو صنایع دستی محسوب می شود از پرداخت مالیات هم معاف هستند.
تولید سالانه 6 هزار دست انواع قاب عکس
سالانه بیش از ۶ هزار دست انواع قاب، در کارگاه‌های این روستا تولید می‌شود و علاوه بر تامین نیاز داخل به کشور‌های دیگر هم صادر می‌شود.آقای "حجازی" ، دهیار روستای کاج در مورد تولیدات اهالی این روستا می گوید:"در این کارگاهها انواع آینه کنسول، قاب عکس،تابلو فرش،میز عسلی ، ساعت ایستاده و بوفه تولید و به استانهای دیگر و کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق ، ترکیه صادر می شود".البته تولیدکنندگان با مشکلاتی همچون نداشتن اتحادیه و سایت نمایشگاهی، مشکل نقدینگی و مواد اولیه، مشکل نبود صنعت بسته بندی وتبلیغات و بیمه و کمبودآموزش نیروهای کار روبرو هستند که مسئولان باید در این زمینه ها چاره ای عاجل بیاندیشند.
مشکلات درودگران استان
1-کمبود چوب برای صنایع تولیدی
یکی از مهم ترین مشکلات درودگران استان به کمبود چوب و نبود امکان فرآوری ضایعات چوب در استان باز می گردد.چوب مورد نیاز درودگران به علت ممنوعیت برداشت چوب از جنگل های داخل کشور از خارج تامین می شود.یکی از کارگاه داران صنعت چوب در این زمینه می گوید:" در حال حاضر با تصویب قانون ممنوعیت برداشت 10 ساله از جنگل های کشور ، باید چوب از خارج وارد شود که همین امر موجب می شود تا قیمت تمام شده چوب به عیت هزینه های جانبی وارد کردن و حمل و نقل به حدود دو برابر برسد ".
به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کشورهای ترکیه ، اوکراین و ارمنستان مهم ترین کشورهای تامین کننده چوب کشور و استان همدان هستند.

راه حل : ایجاد، گسترش و حمایت از مزارع چوب
اگرچه قطع درختان در جنگل های سراسر کشور منطقی نیست اما باید راه حلی برای تامین چوب مورد نیاز کشور اندیشیده شود.به نظر می رسد یکی از این راهها گسترش مزارع چوب و حمایت دولت از این مزارع است.هم اکنون برخی از این مزارع در سطح کشور وجود دارد اما واردات چوب از خارج کشور نشان می دهد که این کار موفق نبوده وکامل اجرا نشده است وگرنه نباید نیازی به واردات چوب می داشتیم.در استان همدان به صورت محدود در برخی مزارع اقدام به کاشت نهال های درخت صنوبر شده است که باید متناسب با نیاز بازار گسترش یابد. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان از تولید۷۵۰ هزار اصله نهال صنوبر در استان خبر داده و گفته : " پارسال ۱۰ هکتار از اراضی شهرستان ملایر به تولید نهال صنوبر اختصاص یافت که در این سطح ۷۵۰ هزار اصله نهال تولید شد".
اسفندیار خزائی با اشاره به طرح زراعت چوب و تبدیل استان همدان به یکی از قطب های زراعت چوب می گوید : "طرح زراعت چوب با گونه صنوبر است که در اراضی کشاورزان انجام می‌شود و کشاورزانی که تمایل به کاشت نهال به صورت متراکم و یا بادشکن در اطراف مزارع خود دارند می‌توانند از منابع طبیعی نهال رایگان دریافت کنند".او با بیان اینکه پارسال ۴۵۰ هزار اصله نهال در استان توزیع شد ادامه می دهد:" امسال به دنبال ایجاد باغ مادری گونه صنوبر نیگرا در بحث زراعت چوب هستیم که کارهای مقدماتی آن صورت گرفته است به طوریکه یک هکتار باغ مادری، قلمه مورد نیاز۱۰ هکتار نهالستان را تولید می‌کند".
2- نبود کارخانه فرآوری ضایعات چوب در استان همدان
درودگران استان برای تولید نیاز به ورقهای فشرده ام دی اف و نئوپان دارند تا با استفاده از انها مصنوعات چوبی تولید کنند.مدیر یکی از کارگاههای درودگری می گوید : " در همدان به ورقهای ام دی اف و نئوپان به مقدار زیادی نیازمندیم."
در واقع مواد اولیه تولید این ورقها در استان وجود دارد ولی کارخانه فرآوری نیست تا از این ضایعات چوب استفاده کند و بنابراین ضایعات استان به استانهای شمالی ارسال و در انجا فراوری می شود.

 

یکی از فروشندگان چوب های ضایعاتی در استان می گوید:"روزانه تا هزار تن میزان ضایعات موجود در استان است و فقط در شهر همدان روزانه 300 تا 400 تن بارگیری ضایعات چوب به سمت استانهای شمالی صورت می گیرد که در انجا تبدیل به ام دی اف و نئوپان می شود و دوباره با قیمت های بالاتر به استان بازمی گردد."
راه حل : ایجاد کارخانه فرآوری
راه حل رفع این مشکل ایجاد کارخانه فرآوری ضایعات چوب و تبدیل آنها به ورقهای ام دی اف و نئوپان است . رئیس اتحادیه درودگران استان با اشاره به ضرورت و اهمیت ایجاد کارخانه فرآوری چوب می گوید :"ساخت کارخانه فرآوری ضایعات چوب در همدان می تواند موجب ایجاد اشتغال ، کاهش هزینه های تولید و تامین نیاز غرب کشور ".
آقای توکلی می افزاید :" ایجاد چنین کارخانه ای موجب ایجاد ارزش افزوده بیش از 50 میلیارد تومان در سال خواهد شد."

 

آقای پورمجاهد، معاون اقتصادی استاندار با اعلام حمایت از کسانی که بخواهند کارخانه فرآوری ضایعات چوب بسازند قول همکاری داده و می گوید:"هماهنگی هایی با شرکت شهرک های صنعتی شده تا زمین و تسهیلات مناسب در اختیار سرمایه گذاران قرار دهد".
آقای متین ، رئیس سازمان صنعت ، معدن و تجارت هم می گوید:"یک سرمایه گذار برای ایجاد کارخانه فرآوری ضایعات چوب اعلام آمادگی کرده است که امیدواریم به نتیجه برسد".

او در عین حال ایجاد یک تشکل برای درودگران استان را در پیگیری خواسته های این صنف موثر می داند و معتقد است :" با ایجاد چنین تشکلی یک انسجامی بین اعضا ایجاد می شود و هم تامین چوب برای درودگران راحت تر می شود و هم بازاریابی رونق می گیرد".
کلام آخر
امروزه در دنیا بنگاههای خرد نقش تعیین کننده ای در تولید و ایجاد اشتغال دارند.در واقع بنگاههای خرد شکل دهنده اقتصاد مردمی هستند و می توانند به تحقق اقتصاد مقاومتی کمک کنند.با حمایت از صنایع خرد بویژه صنایع چوبی استان می توان به رونق تولید و اشتغال کمک کرد و موجب ارزش افزوده بالایی در این صنعت شد.