از پشم تا فرش...

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز کرمانشاه.  
تا آمدن بهار چیزی نمانده، طبیعت خود  را برای رختی نو آماده کرده است.
آقای شیرزادی از عشایر ایل کلهر در گردنه قلاجه گوسفندانش را برای پشم چینی آماده می‌کند.
‌می‌گوید: چیدن پشم گوسفند سنت کهن عشایراست که هر ساله در فصل بهار انجام می‌شود.
پشمی که حیات قالی کرمانشاه را به حیات ایل گره زده است.
عشایر با تبحر و دقت خاصی پشم گوسفند را می‌چینند و با واسطه به دلالان می‌فروشند.
از آقای شیرزادی خداحافظی می‌کنم راه را ادامه می‌دهم تا سازمان صنعت ،معدن و تجارت استان...
رییس سازمان صنعت ،معدن و تجارت  از ظرفیت  پشم کشور می‌گوید: که ۳ نوع پشم به نام‌های سیرجان/ مشک آباد در اراک و سنجابی در کرمانشاه داریم  که پشم سنجابی جز نژاد‌های برتر ایرانی است.

 در استان کرمانشاه سالانه۳ هزار تن پشم تولید می‌شود ،پشم گوسفند سنجابی به لحاظ طول الیاف بلندی دارد شاخ دار و سنگین است و همین باعث مرغوبیت ومعروفیتش شده.

دارابی به ما گفت: تولید پشم کار اصلی در قالیبافی است تنها پشم شویی غرب کشور در شهرستان هرسین واقع شده که می‌تواند نقش مهمی در طرح زنجیره از پشم تا فرش داشته باشد.
برای دیدن این واحد تولیدی دوباره به دل راه می‌زنم.
این کارخانه مدرن در زمینی به مساحت ۲۰ هزار متر مربع احداث شده است و آقای موسوی مدیر عامل کارخانه ۸ میلیارد تومان برای راه اندازی آن سرمایه گذاری کرده است.
هرچند از عدم حمایت مسئولان در دو سال گذشته به علت پرداخت نشدن تسهیلات گلایه‌هایی داشت، اما اصرار داشت که می‌تواند همه کار‌های پشم تا فرش را در همین واحد انجام دهد و زنجیره را کامل کند به شرط آنکه  او را حمایت کنند.
هم اکنون در کشورما ۴ کارخانه پشم شویی با ظرفیت تولید ۶ هزار تن پشم  فعال است.
پشم شویی غرب در کرمانشاه سالانه ۲ هزار تن پشم را تولید  می‌کند  و تامین کننده یک سوم نیاز کشور است.
پشم‌های تولیدی  شهر‌های مختلف ایران برای شستشو به این واحد می‌آید...
البته گاهی این پشمها هم که خریدار ندارد آن را کیلویی ۸ هزار تومان به دلال می‌فروشند و سپس با کیلویی ۶۰ هزار تومان وارد استان می‌شود.
یعنی بایک حساب سرانگشتی می‌شود فهمید که ارزش افزوده نصیب استان‌های دیگرمی شود.
به این زنجیره خوب نگاه کنید:
جمع آوری پشم + پشم شویی + ریسندگی + رنگرزی + نخ، برابر است با فرش.
پشم که جمع آوری شد بعد از سورتینگ به پشم شویی رفت یعنی حلقه اول را ایجاد و می‌رویم به حلقه دوم یعنی ریسندگی.
باید حالااین پشم مرغوب ریسیده شود همان کاری که زنان و دختران این دیار خوب ازپس اش برمی آیند، اما برای ما یک زنجیره مفقوده است.
به یک کارگاه  ریسندگی سنتی هم سر زدم دریکی از مناطق حاشیه نشین شهر که زنان و دختران زیادی را جذب خود کرده است چند سالی می‌شود که دیگر ریسندگی سنتی در شهر‌ها رنگ باخته، اما، آقای امیری مدیر کارگاه ریسندگی آن را دوباره احیا کرده  و برای زنان بد سرپرست و بی سرپرست و زیرپوشش نهاد‌های حمایتی شغلی ایجاد کرده است.
مادر بزرگ  با دوک چوبی ساده اش پشم‌ها را می‌ریسد ومی گوید: با همین کار خرج   خانواده اش را می‌دهد.
خانم جوانی هم که به دوک خیره شده می‌گوید:اگر  این کار نبود که شغل دیگری نداشتیم و بیکار بودیم.
آقای امیری کارگاهش را با ظرفیت ۱۵ تن پشم در سال و اشتغالزایی ۱۵۰ نفر ایجاد کرده است و می‌خواهد آن را به ۱۰۰ تن هم برساند، اما اگر بجای دوک‌های دستی و قدیمی، ریسندگی صنعتی جایگزین شود می‌توان امیدوار بود حلقه مفقوده ریسندگی احیا شود.
برای استان کرمانشاه که کوه‌های زاگرس به عنوان یک سرمایه ارزشمند برای مردمان این دیار محسوب می‌شود نمی‌توان از مواد رنگ زای طبیعی آن گذشت.
از پوست انار منطقه اورامات گرفته  تا درختان گردو  در پاوه و هرسین و بلاخره پوسته داخلی بلوط یا همان جَفت که به عنوان ماده رنگ استفاده می‌شود.
خانم نوری کارشناس ارشد فرش درگرایش مواد اولیه و رنگرزی است که به تازگی در یک کار پژوهشی به ۲۴۰ فرمول رنگ دست یافته است
او می‌گوید: رنگ‌ها  را فرمول نویسی  و کد بندی کرده وکسانی که به دنبال طیف رنگ‌ها هستند سفارش می‌دهند  وما طبق آن الیاف پشمی و ابریشم را رنگرزی می‌کنیم.
این برای اولین بار در ایران است که تمام استاندارد‌ها برایش رعایت شده و خانم نوری قصد دارد تا این طیف رنگی را تا ۴۰۰ رنگ افزایش دهد.
او نمونه‌ها را در واحد آزمایشگاهی در حجم‌های ۲ تا ۵ گرمی فرمول نویسی کرده و ثبات سایشی /مالشی و نوری را بررسی می‌کند.
 او معتقد است کرمانشاه / پتانسیل بالایی در چرخه فرش دارد.
در دیاری که کودکی هایمان با قالی سپری شده وعمر‌ها با گره‌های رنگینش درهم تنیده است برای دیدن هنر دست زنان کرد به سنقر وکلیایی سفر می‌کنیم.
امروز نام سنقر و کلیایی برای جامعه قالی بافان کرمانشاه هویتی است جهانی که می‌توانند به آن ببالند.
بخت با ما یار بود که دار‌های قالی بافان سنقر وکلیایی از نامساعدی روزگارجان سالم به  در برد و طلایه دار یکی از مهمترین حرکت‌های سازنده برای آبادانی استان شد.
تعاونی فرش دستباف استان که در سال ۱۳۶۵ با همت کارآفرین سخت کوش شهرستان سنقر و کلیایی تشکیل شد و درکمتر از ۵ سال چنان رونقی گرفت که توانست اولین فروشگاه تولیدات منطقه را در کشور آلمان دایر کند.
وارد این کارگاه بزرگ می‌شوم بافته‌های  پولادین وستودنی با نقش ونگار‌های  پر رمز و رازش چشم نوازی می‌کند.
قدرت اله  احمدی از بچگی در خانواده‌ای فرشباف رشد یافته است می‌گوید:۴۰ سال است بطور تخصصی در کار فرش است زمانی برای ۱۲ هزار نفر با قالی بافی در استان شغل ایجاد کردم و امروز با عبور از همه فراز و نشیب‌های روزگار بر این دستبافته کردی این تعداد  به ۴ هزار و ۵۰۰ نفررسیده.
اوبرایم گفت: قالی کلیایی را با شماره ۱۰۲۳ به همت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و مرکز ملی فرش ایران به ثبت رسانده و حالا با نشان جغرافیایی سنقر وکلیایی به عنوان یک برند جهانی درکنار قالی ۱۳ منطقه دیگر ایران حرف برای گفتن دارد.
بااین پیرفرش درکارگاه قدم می‌زنم و دستی می‌کشم در خلاف خواب قالی تا گردو غبار روزگار را بتکانم و نقشی از تارو پود هنر نمایی نیاکانمان را پیدا کنم.
حسین آباد /ترنج کلیایی /گل رز / اکبر آباد /  سوگل هفت تیری / سروی یا درختی، عبدالهی، بید مجنون، سیخ کباب، گل سرخی، داربن، بی بی خانمی،   لنگرکشتی  از طرح‌های معروف فرش سنقر است.
آقای احمدی با این سابقه کاری حالا تمام  هم و غمش را برای طرح پشم تا فرش گذاشته است تا بتواند به کمک مسئولان استان  و تجربه ۴ دهه از زندگی اش بار دیگر قلب تپنده قالی اصیل کرمانشاه را احیا کند؛ و هویت را به انگشتان قالیبافان این سامان باز گرداند.
آقای احمدی گفت: به ازا ء هر هزار تن پشم ۹۱۴ نفر مشغول می‌شوند.
با وجود پشم مرغوب رنگ گیاهی /طبیعی منطقه، تبلیغات خوب برای فرش ایرانی می‌تواند مرهمی باشد بر درد و رنج  قالی بافان کرد که گره عشق بر تار و پود قالیشان می‌زنند      
سری به چند  کارگاه قالی بافی آقای احمدی هم زدیم که تعداد زیادی از زنان حالا برای او فرش می‌بافند
خانم حکیمه بیگوند ۱۰ سال است فرش دستباف تولید می‌کند می‌گوید: فرش سنقر نمونه است وچون گره ترکی رنگ ثابت و بافت مستحکم دارد معروف به فرش آهنین است.
اومی گوید:ما نیاز به تسهیلات داریم تا کارگاه مان را بزرگ کنیم و از همه مهمتر  بیمه نیستیم.  
در حالی که رنگ چهره اش مثل قالی پراز نقش ونگار شده است از قامتش می‌توان داستان رنج  زندگی هنرش را فهمید.
در کارگاهی دیگر مربی جوان از نبود سرمایه درگردش می‌گوید که یک کارگاه دار باید جیبش پر پول باشد تا بتواند دستمزد بافنده را پرداخت کند.
پاسخ سوالهایشان را با باقر خانی معاون امور بازرگانی و توسعه و تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در میان می‌گذارم اوگفت: ۷۵ هزار بافنده دارای کارت قالی بافی در استان در ۱۴۵ کارگاه متمرکز و غیرمتمرکز مشغول به کارند وتا تنها ۱۰ در صد آنان یعنی ۷ هزار و ۵۰۰ نفر از جامعه زنان بیمه قالی بافی شده اند.
قالی بافان استان سالانه ۱۲۰ هزار متر مربع فرش می‌بافند که ۱۰ درصد نیاز کشور را تامین و روانه  بازار‌های داخلی و خارجی می‌کنند.
باقر خانی میزان تسهیلات برای قالی بافان را ۱۰ میلیون تومان اعلام کرد و گفت: در ۹ ماهه امسال یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت کرده ایم.
اوگفت: با آموزش‌های مناسب تلاش می‌کینم قالی بافان به  جنبه صادراتی فرش دست یابند  به سرا غ  صادرکنندگان این دست بافته هم رفتم.
آقای حسینی طباطبایی ...او می‌گوید: تولید و صادرات فرش دستباف در  سی سی یو است ومعضلات فراوانی گریبانگیر صادرات است.
اوگفت: باید بخش خصوصی و دولتمردان عزمشان را جزم کنند و فرش دستباف را به جایگاه اولیه اش برگردانند.
امروز وظیفه تک تک ما رونق تولید است و باید فرش را به سال‌های طلایی اش یعنی سال‌های ۷۵ و ۷۶ که تا ۷۰ درصد فرش را صادرمی کردیم برسانیم  و امروز به زیر ۲۷ درصد رسیده است و به این ترتیب سهم زیادی از تجارت جهانی فرش را از دست داده ایم.
در دنیایی که فرش را با برند ایرانی  می‌شناسند رقبای ما بطور جدی وارد عمل شده اند و ذائقه بازار را شناخته و وارد تولید صنعتی شده اند.
طباطبایی معتقد است در روز‌هایی که به لحاظ  ارزی در تنگنای اقتصادی هستیم  باید به چند فاکتور توجه کنیم تا فرش را از سی سی یو خارج کنیم:
۱- تولید انبوه وصنعتی ۲ -تولید فرش‌های هنری، آنتیک و اعلاء که هیچ رقیبی در دنیا نداریم ۳- تقاضای بازار با طرح و رنگ مناسب  ۴ - سفارش پذیری ۵ - تسهیل قوانین برای تولید کننده و  صادرکننده، و اگر چرخه  پشم تا فرش  در استان کرمانشاه راه اندازی  شود  می‌شود امیدوار بود قالیباف  خودش را بیشتر در قالی هایش پیدا کند.