کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب با اجرای طرح مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان آذربایجان غربی، در سالهای اخیر پروژه‌های متعددی برای احیای دریاچه ارومیه تعریف و اجرا شده است. با وجود ارزنده بودن این تلاشها، ضروری است علاوه بر مدیریت تولید آب جدید در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بر دو مقوله اصلی «مدیریت مصرف آب» و «جلب مشارکت ذینفعان و کشاورزان در امر احیای دریاچه ارومیه»، متمرکز بود.

رئیس دانشگاه ارومیه، با اشاره به اجرای طرح «ترویج مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه از طریق اجرای آزمایشی برنامه تاب‌آور در برابر تغییر اقلیم» توسط پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه این دانشگاه در سطح روستاهای ارومیه و با همکاری سازمان فائو گفت: با توجه به اینکه دانشگاه ارومیه ظرفیت های علمی و پتانسیل سخت افزاری و نرم افزاری بالایی دارد و در راستای رسالت ملی و اجتماعی توجه خاصی به دریاچه ارومیه داشته و همچنین برای اینکه از تجربیات بین‌المللی استفاده کند اقدام به اجرای این کار مشترک کرده است.

 احمد علیجانپور افزود: طرح حاضر توسط دانشگاه ارومیه (پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه) و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحدد (فائو) و در راستای فعالیتهای کار گروه ملی احیای دریاچه ارومیه (تحت نظارت استانداری محترم) به‌عنوان یک پروژه نرم، افزاری تاثیرگذار در پایلوتی در دشت ارومیه در دو سال متوالی اجرا شده است.

رئیس پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه دانشگاه ارومیه و مدیر اجرایی این طرح نیز گفت: ترویج مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه از طریق اجرای آزمایشی برنامه تاب‌ آور در برابر تغییر اقلیم در سایت روستاهای منطقه بالانج ارومیه با حضور اساتید دانشگاه در قالب تفاهم نامه مشتر با سازمان فائو و با حمایت مالی دولت ژاپن برگزار شد.

دکتر زینال زاده افزود: بعد از اجرای موفق پروژه «برنامه‌ریزی مشارکتی اقدامات محلی با کشاورزان به‌منظور مصرف بهینه آب و حفظ معیشت کشاورزان در چارچوب برنامه احیای دریاچه ارومیه» در سال ۱۴۰۱ در یک پایلوت (۱۱۰ هکتاری که در سطح کل حوضه نیز قابل انجام است) توسط پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه (دانشگاه ارومیه) و استقبال کشاورزان و سازمان‌های اجرایی، سازمان فائو فاز اجرایی این پروژه (طرح دوم) را نیز به دانشگاه ارومیه واگذار نمود.

اجرای این پروژه تحت عنوان «ترویج مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه از طریق اجرای آزمایشی برنامه تاب‌آور در برابر تغییر اقلیم» از تابستان سال جاری کلید خورد و شامل دو بخش عمده از فعالیت‌ها (بخش اول برگزاری کارگاه‌های آموزشی و ارائه مشاوره‌های فنی به کشاورزان و بخش دوم اندازه‌گیری‌های میدانی و ارائه برنامه‌ریزی آبیاری و تغییر سیستم های موجود) بود که امید است این پروژه منحصر بفرد با حمایت ستاد استانی احیای دریاچه ارومیه و استاندار محترم، سال ۱۴۰۳ در ۱۰ پایلوت بحرانی دیگر در سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرایی شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه افزود: در سال دوم بر اساس نتایج سال اول و پس از تشکیل جلسات متعدد با سازمان فائو، ستاد استانی احیای دریاچه ارومیه و سازمانهای دولتی، پروژه در دو بخش مشخص شروع شد.

در بخش اول: بر اساس نیازهای کشاورزان که در سال اول مشخص شده بود، تعداد ۳۰ کارگاه آموزشی و تخصصی و ۶۰ مشاوره فنی تخصصی در سطح پایلوت اجرایی شد؛ نکته مهم بدست آمده از این کارگاه ها این بود که بر اساس تحلیل های دقیق میدانی، سطح آگاهی کشاورزان محلی در حدود ۴۶ درصد افزایش یافت و کشاورزان از برگزاری این کارگاهها بسیار ابراز رضایت داشتند و مشخص شد که با ارتقا سطح آگاهی کشاورزان و ارائه برنامه علمی و کاربردی، کاهش مصرف آب در سطح پایلوت به راحتی قابل دسترس است. به طور مثال در یکی از سناریوهای انجام شده در سطح پایلوت، کاهش ۶۰ درصدی مصرف آب به صورت واقعی اندازه گیری شد.

بخش دوم: بر اساس اندازه گیری های میدانی روزانه در سطح پایلوت، مدیریت آب در یک شبکه آبیاری برنامه ریزی شد. در این برنامه ریزی مدرن آبیاری مشخص شد که حجم آب ورودی به پایلوت را می تواه به یک سوم حجم اولیه کاهش داد. با اجرای این سیستم میزان آب و کود به صورت یکنواخت در سطح باغات پخش می گردد و باعث کاهش قابل توجه مصرف کود و سموم کشاورزی نیز و افزایش کیفیت محصول شد.

 سینا بشارت، استاد دانشگاه ارومیه و مجری این طرح با اشاره به کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب از جمله مهم ترین نتایج این طرح،‌ گفت:  بدون برنامه ریزی مشارکتی محلی با کشاورزان و ارتقا معیشت، صرفه جویی آب در حوضه امکان پذیر نخواهد بود.

وی ادامه داد: روش GAIN روش مشارکتی از پایین به بالا است که بستری برای کشاورزان جهت بحث در مورد جزئیات پروژه و مشارکت در سیاست‌های حاکمیتی بخش‌های مختلف، به‌ویژه اکولوژی و کشاورزی فراهم می‌کند که باعث تضمین برنامه های اقدام خواهد بود.

دکتر بشارت با بیان اینکه استفاده از روش مشارکتی GAIN در تسهیل ارتباطات و همکاری بین دانشمندان، سیاست گذاران و ذینفعان محلی برای اطمینان از تصمیم گیری فراگیر و نتایج عملی است،گفت: دستیابی به کاهش مصرف آب کشاورزی در حوضه و کمک به سیستم‌های کشاورزی و روستایی پایدارتر، مولدتر و مقاوم‌تر در برابر تغییرات آب و هوایی با تأثیر مثبت بر محیط‌ زیست یک از نتایج اصلی طرح است،همچنین آشنایی کشاورزان با تکنولوژی‌های جدید وکشاورزی هوشمند و شروع کشاورزی مدرن در پایلوتها (Smart Agriculture) از نتایج دیگر این طرح بشمار می آید.

کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب با اجرای طرح مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب با اجرای طرح مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب با اجرای طرح مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب با اجرای طرح مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب با اجرای طرح مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب با اجرای طرح مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه کاهش ۴۶ درصدی مصرف آب با اجرای طرح مدیریت پایدار آب در حوضه دریاچه ارومیه