الزامات اجرای طرح کشت فراسرزمینی؛ تکلیف برنامه هفتم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در برنامه میز اقتصاد ۵ شهریور شبکه خبر، کارشناسان و نمایندگان حوزه کشاورزی، ابعاد کشت فراسرزمینی را بررسی و آن را به عنوان یکی از مهم‌ترین راهکار‌های مقابله با کم‌آبی و حفظ امنیت غذایی کشور معرفی کردند.

عامریان، رئیس انجمن کشاورزی فراسرزمینی، با اشاره به وضع بحرانی کشاورزی در استان‌هایی مانند فارس گفت: کشاورزان ما در چند سال گذشته به دلیل کم‌آبی شدید در بسیاری از مناطق، به خصوص استان فارس، با شرایط سختی رو‌به‌رو شده‌اند. این استان سال‌ها تولیدکننده اول گندم در کشور بود، اما اکنون بسیاری از زمین‌های کشاورزی به دلیل کمبود آب بلاکشت مانده‌اند.

وی افزود: کشاورزان تمام امید و زندگی‌شان به این زمین‌ها وابسته است، اما به خاطر خشکسالی و اجرای ناقص الگوی کشت، مجبورند محصولاتی مانند سیب‌زمینی را با قیمت‌هایی پایین‌تر از هزینه تولید به فروش برسانند یا حتی آن را امحا کنند.

عامریان ادامه داد: وقتی از کشت فراسرزمینی صحبت می‌شود، ممکن است کشاورزان نگران باشند که این به معنای حذف کشاورزی داخلی باشد، اما این برداشت نادرست است، کشت فراسرزمینی مکمل کشاورزی داخلی است و برای زمانی است که ما با کمبود شدید منابع آب رو‌به‌رو هستیم.

آزادیخواه، نماینده مجلس شورای اسلامی، با اشاره به برنامه هفتم توسعه توضیح داد: در این برنامه به صورت صریح بر کشت فراسرزمینی تاکید شده است و دولت موظف شده است تا پایان برنامه پنج‌ساله، دو میلیون هکتار از نیاز‌های کشاورزی کشور را از طریق کشت فراسرزمینی در خارج از کشور تامین کند.

وی با تشریح علت این الزام افزود: کشور ما در شرایط بحرانی خشکسالی قرار دارد و منابع آب زیرزمینی به شدت کاهش یافته است. در چنین شرایطی چاره‌ای جز استفاده از روش‌هایی مانند واردات آب مجازی وجود ندارد. این بدان معناست که ما نمی‌توانیم به شکل مستقیم آب وارد کشور کنیم، اما با استفاده از ظرفیت کشت فراسرزمینی در کشور‌هایی که بارش بیشتری دارند و شرایط بهتری برای کشاورزی دارند، می‌توانیم بخشی از نیاز غذایی خود را تأمین کنیم.

آزادیخواه تاکید کرد: «این روش نه تنها اقتصادی‌تر است بلکه از نظر زیست‌محیطی نیز به صرفه‌تر بوده و منجر به حفظ منابع آبی کشور می‌شود. کشور‌هایی مانند ژاپن که خود از کشاورزی پیشرفته‌ای برخوردارند، سال‌ها است از این روش استفاده می‌کنند.

وی در ادامه به آمار‌های دقیق اشاره کرد و گفت: برای تولید هر کیلوگرم گندم هزار لیتر آب مصرف می‌شود و تولید یک تن گندم نیازمند یک میلیون لیتر آب است. با توجه به مشکلات آب در کشور، تولید یک و نیم میلیون تن گندم از طریق کشت فراسرزمینی معادل صرفه‌جویی در مصرف آب سالانه کلانشهر تهران است.

آزادیخواه درباره وضع منابع آب زیرزمینی گفت: متأسفانه برداشت بی‌رویه از چاه‌های عمیق جایگزین قنوات سنتی شده است؛ این موضوع باعث بروز فروچاله‌ها، شور شدن منابع آب و کاهش کیفیت آب شده است. در حالی که قنوات از ۸۰۰ سال قبل از میلاد در ایران وجود داشته و بهترین روش بهره‌برداری پایدار از آب‌های زیرزمینی بوده‌اند.

عامریان نیز در پاسخ به سوالی درباره تاثیر کشت فراسرزمینی بر کاهش وابستگی به واردات اظهار داشت: این راهبرد می‌تواند به طور قابل توجهی از نیاز ما به واردات محصولات کشاورزی بکاهد و امنیت غذایی کشور را تقویت کند.

در ادامه برنامه، هومن فتحی مشاور وزیر جهاد کشاورزی و دبیر شورای کشت فراسرزمینی نیز تأکید کرد: همانطور که نمایندگان اشاره کردند، تکلیف قانونی وجود دارد و وزارت جهاد کشاورزی موظف است در چارچوب ماده ۳۲، مسیر توسعه کشت فراسرزمینی را با جدیت دنبال کند. این رویکرد نه‌تنها ضامن امنیت غذایی است بلکه نقش کلیدی در مدیریت بحران آب و کاهش فشار بر منابع داخلی خواهد داشت.