ارائه راهکاری برای رفع کمبود فرآورده‌های خونی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، لیلا کسرائیان، عضو مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون تهران، به همراه همکارانش از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در پژوهشی، داده‌های چهار ساله مربوط به میانگین مصرف خون، پلاکت و پلاسما در بیماران ترومایی (از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹) را گردآوری کردند. سپس از مدل آماری سری زمانی ARIMA برای پیش‌بینی نیاز این فرآورده‌ها در دو سال آینده استفاده شد. در پایان، پیش‌بینی‌ها با داده‌های واقعی مقایسه گردید تا دقت مدل مشخص شود.

نتایج نشان دادند که میانگین مصرف خون و پلاکت طی چهار سال تقریباً ثابت مانده بود، در حالی که مصرف پلاسما اندکی افزایش یافته بود. پیش‌بینی‌ها برای خون و پلاکت بسیار نزدیک به آمار واقعی بود، اما در مورد پلاسما، مقدار پیش‌بینی‌شده کمی بیش از مصرف واقعی گزارش شد. همچنین، پیش‌بینی‌ها درباره کرایو (یکی از فرآورده‌های خونی) نیز به آمار واقعی نزدیک بود.

بر اساس این یافته‌ها که در فصلنامه پژوهشی «خون»، وابسته به مرکز تحقیقات انتقال خون منتشر شده‌اند، مدل ARIMA می‌تواند ابزاری مطمئن برای پیش‌بینی تقاضای خون باشد. استفاده از این روش به بانک‌های خون کمک می‌کند تا از کمبود یا مازاد غیرضروری خون جلوگیری کنند، هزینه‌ها را کاهش دهند و بیماران را در زمان حساس، به‌موقع پشتیبانی کنند.

اهمیت این پژوهش فقط به دقت پیش‌بینی‌ها محدود نمی‌شود، بلکه پیامدهای عملی آن در مدیریت منابع حیاتی است. با استفاده از این مدل، مراکز انتقال خون می‌توانند برنامه‌ریزی مؤثرتری برای جذب اهداکنندگان، ذخیره‌سازی و توزیع خون داشته باشند. این امر به‌ویژه در شرایط بحرانی مانند حوادث گسترده یا بلایای طبیعی می‌تواند نقش نجات‌دهنده‌ای ایفا کند.

این نتایج همچنین می‌توانند راهنمایی برای تدوین دستورالعمل‌های ملی در زمینه ذخیره و توزیع خون باشد. اگر مراکز درمانی به‌طور منظم اطلاعات مربوط به بیماران و میزان مصرف خون را ثبت کنند و این داده‌ها به مراکز انتقال خون منتقل شود، پیش‌بینی‌ها دقیق‌تر خواهد بود. در نتیجه، ارتباط قوی‌تر بین مراکز درمانی و بانک‌های خون شکل می‌گیرد که می‌تواند جان بیماران بیشتری را نجات دهد.