توسعه شمولیت مالی با ترویج فرهنگ قرض الحسنه

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، توسعه و گسترش عملیات بانکداری اسلامی از طریق قرض الحسنه و تامین مالی خرد و غیر تجاری عموم مردم با کمترین هزینه از اهداف بانک مرکزی است و طرح وام قرض الحسنه بدون کارمزد تبلور این هدف است که باید به عنوان الگویی موفق توسعه یابد.

اعطای این  تسهیلات که با حداقل کارمزد پرداخت می‌شود درکنار نقش مهمی در توسعه شمولیت مالی و  رفع نیاز‌های ضروری احاد جامعه دارد در  ترویج روحیه همدلی در جامعه نیز تاثیرگذار است. این تسهیلات برخلاف وام‌های معمول، بازپرداخت آن بار سنگینی بر دوش متقاضیان ندارد و برهمین اساس به عنوان یکی از اهداف راهبردی بانک مرکزی دردستور کار قرارگرفته است به گونه‌ای که طی سال‌های اخیر شاهد توسعه شمولیت مالی در نتیجه عملکرد شبکه بانکی در حوزه اعطای تسهیلات قرض الحسنه هستیم.

همچنین با آغاز فرآیند تخصصی شدن بانک‌ها و ابلاغ دستورالعمل تأسیس، فعالیت، نحوه اداره و نظارت قرض الحسنه در سی و چهارمین جلسه هیات عالی بانک مرکزی، توسعه عملیات و فرهنگ قرض الحسنه در اقتصاد نمود بیشتری خواهد داشت.

طی سال‌های اخیر پرداخت تسهیلات قرض الحسنه که در گذشته‌ای نه چندان دور به عنوان اقدامی خداپسندانه و مردم نهاد در قالب شبکه غیر حاکمیتی صندوق‌های قرض الحسنه به سرانجام می‌رسید با ورود مجلس به این حوزه رنگ وبوی تکلیفی به خود گرفت و شاهد درج اعداد و ارقام تکلیفی پرداخت این تسهیلات در حوزه‌های مختلف خطاب به شبکه بانکی هستیم از تسهیلات ازدواج و فرزند اوری گرفته تا تسهیلات اشتغال، وام ودیعه مسکن و ...

هم اکنون دو بانک تخصصی در حوزه پرداخت تسهیلات قرض الحسنه در شبکه بانکی فعال هستند و براساس قانون دیگر بانک‌های کشور نیز تعهداتی را در قبال پرداخت تسهیلات قرض الحسنه در حوزه‌های تعیین شده در قانون برعهده دارد که همه ساله سهمیه شبکه بانکی از سوی بانک مرکز تعیین و ابلاغ می‌شود.

براین اساس  از زمان آغاز به فعالیت دولت وفاق، با نگاه ویژه به تسهیلات قرض الحسنه و دسترسی آحاد مردم به تسهیلات ارزان قیمت یعنی در بازه زمانی یک ساله ۱ مرداد ۱۴۰۳ تا ۱ مرداد، ۱۴۰۴، ۳.۴۴۸.۰۷۱ میلیارد ریال (۳۴۴ هزار و ۸۰۷ میلیارد تومان) تسهیلات قرض الحسنه به متقاضیان توسط شبکه بانکی پرداخت شده است. این مهم باوجود کمبود منابع قرض‌الحسنه پس‌انداز و جاری شبکه بانکی محقق شد.

 اعطای بیش از ۲۵۸ همت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج و فرزند اوری

براین اساس و در راستای اجرای ماده (۶۸) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و اجرای قانون بودجه کل کشور طی یکسال گذشته مبلغ ۲، ۰۹۳، ۷۴۵ میلیارد ریال تسهیلات قرض الحسنه ازدواج و مبلغ ۴۹۵، ۶۸۶ میلیارد ریال تسهیلات فرزند اوری پرداخت شده است. این امار حاکی از رشدی معادل ۱۲۸ درصدی در عملکرد پرداخت تسهیلات ازدواج و رشد ۱۰۲ درصدی در عملکرد تسهیلات فرزندآوری است.

گفتنی است سال گذشته بانک مرکزی به منظور تسهیل در پرداخت تسهیلات و تامین منابع مورد نیاز مبلغ ۵۰ همت از سپرده قانونی شبکه بانکی را برای پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزند اوری ازاد کرد که نقش مهمی در کاهش متقاضیان در صف این تسهیلات داشت علاوه براین بانک مرکزی به منظور تسهیل در فرایند اعطای تسهیلات فرزند اوری تلاش کرده تا به رغم پیوستگی و سیال بودن جراین ورود و خروج متقاضیان این تسهیلات با انعقاد تفاهم نامه‌ای با بانک‌های قرض الحسنه مهر و قرض الحسنه رسالت این دو بانک را نیز به چرخه بانک‌های پرداخت کننده تسهیلات ازدواج افزوده شدند.

همچنین با راه اندازی سامانه تسهیلات قرض الحسنه ازدواج روند ثبت درخواست متقاضیان تسهیل شده است و در خصوص دریافت وثائق نیز بانک مرکزی به کرات به بانک‌ها تاکید کرده است تا این تسهیلات با حداکثر یک ضامن قابل پرداخت باشد

ذکر این نکته نیز ضروریا ست که ناترازی موجود میان افزایش سقف فردی این تسهیلات با رشد سپرده‌ها و منابع قرض‌الحسنه در چند سال گذشته، به افزایش صف متقاضیان این تسهیلات منجر شده است که موجب تکدر خاطر متقاضیان در این حوزه شده است در عین حال عملکرد شبکه بانکی در پرداخت تسهیلات یادشده به صورت مداوم در حال رصد و پایش است و پیگیری به حداقل رساندن متقاضیان در صف تسهیلات مذکور به جدیت در دستور کار بانک مرکزی و بانک‌های عامل قرار دارد.

حمایت از اشتغال با پرداخت بیش از ۷۶ همت تسهیلات قرض الحسنه

حمایت از مشاغل خرد با تامین مالی ارزان قیمت از طریق تسهیلات قرض الحسنه از دیگر اولویت‌های بانک مرکزی و شبکه بانکی در این حوزه بوده است. در این راستا شبکه بانکی در راستای ماده (۶) قانون برنامه هفتم پیشرفت، قانون حمایت از حقوق معلولان و قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی مصوب ۲۲‏/۲‏/۱۳۸۹ و تسهیلات موضوع ماده (۷۷) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) و با هدف توانمندسازی و ایجاد درآمد پایدار برای اقشار نیازمند از طریق ایجاد اشتغال از جمله مشاغل خُرد و خانگی با رویکرد زنجیره‌های تولیدی مبلغ ۷۶۰، ۷۷۱ میلیارد ریال پرداخت شده است.

علاوه بر این تسهیلات قرض‌الحسنه مشاغل خانگی مفاد ماده (۱۸) دستورالعمل اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی مبلغ ۴۸، ۹۱۵ میلیارد ریال پرداخت شده است. براین اساس میزان پیشرفت و عملکرد نظام بانکی در این زمینه ۹۸ درصد بوده است.

تسهیلات قرض‌الحسنه ودیعه/خرید ساخت مسکن دارای فرزند سوم و بیشتر

تسهیلات قرض‌الحسنه ودیعه/خرید ساخت مسکن دارای فرزند سوم و بیشتر، تسهیلاتی است که برای خرید، ساخت یا ودیعه مسکن، به خانواده‌های دارای فرزند سوم به بعد، که شرایط دریافت این وام را داشته، اعطا می‌شود. براین اساس و مطابق با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، در از مرداد ماه سال گذشته تا یکم مرداد ماه سال جاری، مبلغ ۷، ۵۰۹ میلیارد ریال پرداخت شده است.

حمایت از خانه دار شدن محرومان با اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه

یکی از وظایف ذاتی شبکه بانکی و البته از جمله کارکرد‌هایی که قوانین بالادستی بر آن تأکید دارد، حمایت از افراد کم برخوردارتر و محروم جامعه است. از این منظر حمایت از افراد فاقد مسکن تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی کشور، خانواده شهدا، جانبازان و رزمندگان معسر که در زمان اخذ تسهیلات حسب استعلام به‌­عمل آمده از سامانه رفاه ایرانیان در سه دهک اول درآمدی قرار داشته و خود، همسر و افراد تحت تکفل وی، فاقد زمین با کاربری مسکونی، مالکیت کنونی مسکن و تسهیلات جاری در بخش مسکن هستند، مبلغ ۲۸، ۸۰۸ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است.

اعطای تسهیلات خودرو به ایثارگران

این تسهیلات به موجب موضوع ماده (۴۵) قانون جامع خدمات­رسانی به ایثارگران مصوب ۳‏/۴‏/۱۳۸۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی و با هدف حمایت از ایثارگران پرداخت می‌شود که طی یکسال گذشته جمعا مبغل مبلغ ۵، ۰۷۰ میلیارد ریال پرداخت شده است.

تسهیلات قرض الحسنه خرید ساخت مسکن خانواده‌های کمتر از سه فرزند

اعطای این تسهیلات در راستای اجرای تبصره‌های (۱) و (۲) ماده (۶۹) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و دستورالعمل اجرایی نحوه اجرای ماده (۶۹) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و افراد سرپرست خانواری که خود و افراد تحت تکفل آنان در زمان اخذ تسهیلات، فاقد زمین مسکونی یا واحد مسکونی بوده و استعلام آنها از سامانه متمرکز اطلاعات تسهیلات و تعهدات بانک‌ها (سمات) و طرح‌های جامع حمایتی مسکن وزارت راه و شهرسازی (Temgt) فاقد تسهیلات فعال بخش مسکن و فاقد مالکیت کنونی است و طی مدت مذکور مبلغ ۳، ۹۸۹ میلیارد ریال پرداخت شده است.

حمایت از آموزش با هدف تأسیس مراکز آموزشی و گسترش دانش

به موجب ماده (۱۰) قانون تاسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی مورخ ۱۷‏‏‏‏‏‏/۵‏‏‏‏‏‏/۱۳۹۵، مدارس غیرانتفاعی، بانکھای کشور موظفند طبق قانون عملیات بانکی بدون ربا با معرفی وزارت آموزش و پرورش از سی و پنج درصد (۳۵ ٪) تا پنجاه درصد (۵۰ ٪) نیاز مالی موسسان مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی را که از کارکنان دولت و دارای سابقه آموزشی می‌باشند جهت تهیه و یا توسعه فضای آموزشی و پرورشی و تامین تجهیزات و امکانات مورد نیاز به صورت قرض الحسنه و برای سایر اشخاص از دیگر منابع اعتبارات بانکی تامین کنند. براین اساس ودر اجرای ماده مذکور، مبلغ ۶۷۷ میلیارد ریال تسهیلات به متقاضیان پرداخت شده است.